Η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς τελειώνει με τον λαμπρό εορτασμό των Φώτων [Θεοφανείων] σε όλη την Ελλάδα. Η πλούσια σε ήθη και έθιμα Ελληνική μας παράδοση, γιορτάζει με διαφορετικό τρόπο τα Φώτα σε κάθε γωνιά της χώρας. Γνωρίστε μερικά από τα έθιμα αυτά της πατρίδας μας, όπως περιγράφονται κατωτέρω.

Λευκάδα: τα ιερά πορτοκάλια.

Οι πιστοί συγκεντρώνονται πλάι   την θάλασσα και ο ιερέας ρίχνει το σταυρό στο νερό, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της χώρας. Όμως στη Λευκάδα, μαζί με το σταυρό, ρίχνουν στη θάλασσα και ένα μάτσο πορτοκάλια δεμένα μεταξύ τους με σκοινί. Στη συνέχεια, τα ευλογημένα αυτά πορτοκάλια, κρεμιούνται πλάι στα εικονίσματα των εκκλησιών.

Ερμιόνη: οι ναυτικοί βουτηχτάδες.

Λίγο πριν ο σταυρός πέσει στη θάλασσα, οι βουτηχτάδες, όπως χαρακτηριστικά ονομάζονται τα παλικάρια, που πρόκειται να βουτήξουν για να πιάσουν το σταυρό, φορούν παραδοσιακές στολές παλαιών ναυτικών και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας. Οι νοικοκύρηδες τους καλοδέχονται με ευχές και παραδοσιακά κεράσματα και τους εύχονται καλή επιτυχία στη βουτιά, που ακολουθεί.

Καστοριά: τα ραγκουτσάρια.

Ανήμερα των Φώτων στην Καστοριά αναβιώνουν τα Ραγκουτσάρια. Οι κάτοικοι φορούν τρομακτικές μάσκες για να ξορκίσουν το κακό από την περιοχή και ζητούν αμοιβή από τους περαστικούς για το καλό που κάνουν στην πόλη. Παρόμοιο είναι και το έθιμο “ροκατζάρια”, που αναβιώνει στη Δράμα, όπου κάτοικοι με τρομακτικές μάσκες διώχνουν τα κακά πνεύματα.

Χαλκιδική: ο βασιλιάς και οι φωταράδες.

Σε πολλά χωριά της Χαλκιδικής αναβιώνει ακόμη και σήμερα το έθιμο των Φωταράδων. Ο Βασιλιάς που είναι φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει τον χορό και τον ακολουθούν οι Φωταράδες, οι πιστοί του υπήκοοι με ξύλινα σπαθιά, που προσπαθούν να αποτρέψουν οποιονδήποτε προσπαθεί να κλέψει ένα λουκάνικο που στήνεται στην πλατεία του χωριού.

Γαλάτιστα Χαλκιδικής: η καμήλα και η απαγωγή.

Πρόκειται για ένα έθιμο, που αναβιώνει αδιαλείπτως από τα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, κάποιος ερωτευμένος προκειμένου να απαγάγει την αγαπημένη του κάτω από τα μάτια του Τούρκου επιτρόπου, σκαρφίστηκε ένα μοναδικό κόλπο. Έστησε ένα γλέντι στο χωριό και παράλληλα έφτιαξε το ομοίωμα μιας καμήλας μέσα στο οποίο κρύφτηκε ο ίδιος και οι απαγωγείς φίλοι του που μπήκαν στο σπίτι, έκλεψαν την κοπέλα και την φυγάδευσαν κάτω από το ομοίωμα της καμήλας. Σήμερα, το έθιμο αναβιώνει με το ομοίωμα της καμήλας να γυρνά στο χωριό και με 6 άνδρες να κρύβονται από κάτω χορεύοντας και τραγουδώντας.

Άγιος Πρόδρομος Χαλκιδικής: οι φούταροι και τα ρόπαλα.

Πλούσια σε έθιμα των Φώτων, η Χαλκιδική αναβιώνει το έθιμο των φούταρων στον Άγιο Πρόδρομο. Την παραμονή των Φώτων, κάποια παλικάρια, οι φούταροι, λένε τα κάλαντα και αντί για χρήματα, οι νοικοκύρηδες τους δίνουν κρέας και λουκάνικα. Την ημέρα του Αϊ Γιαννιού, οι φούταροι χορεύουν στην πλατεία του χωριού. Όταν κάνουν διάλειμμα και βγαίνουν από τον κύκλο του χορού, αρπάζουν ένα ρόπαλο και μόλις ξαναμπαίνουν στο χορό, πετούν τα ρόπαλα ψηλά και σφυρίζουν για να σηματοδοτήσουν το τέλος των γιορτών.

Δράμα: τα μπαμπούγερα και η στάχτη.

Αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έθιμα, που θα συναντήσετε στη Δράμα αυτές τις ημέρες. Την παραμονή των Φώτων, οι γυναίκες παίρνουν στάχτη από το τζάκι και την σκορπίζουν με το δεξί χέρι μέσα στο σπίτι, προφέροντας ξόρκια για να φύγουν οι καλικάντζαροι. Ανήμερα των Φώτων και μετά τον αγιασμό των υδάτων, κάποιοι κάτοικοι, τα μπαμπούγερα, φορούν προβιές ζώων, στέκονται απέξω από την εκκλησία και κρατούν ένα σακούλι (υποτίθεται γεμάτο με στάχτη) για να χτυπούν με αυτό όποιους συναντούν και να φοβερίζουν τους καλικάντζαρους.

Δράμα: οι αράπηδες και ο Μεγαλέξανδρος

Το έθιμο των αράπηδων μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω, τότε που οι νέγροι πολεμιστές του Μεγάλου Αλεξάνδρου, λέγεται, πως με τους αλαλαγμούς τους κατάφεραν να φοβερίσουν και να διώξουν τους ελέφαντες των Ινδών αντιπάλων. Σήμερα, οι κάτοικοι της περιοχής, ντύνονται με προβιές ζώων, φορούν κουδούνια και χορεύουν στο δρόμο για να διώξουν τα κακά πνεύματα και τους καλικάντζαρους. Το έθιμο αυτό, αναβιώνει και σε αρκετές περιοχές της Καβάλας.

Θεσσαλία: τα ποτάμια και το ράντισμα.

Σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας, όπου υπάρχουν ποτάμια, οι κάτοικοι παίρνουν τα εικονίσματα από την εκκλησία και τα μεταφέρουν στο ποτάμι. Εκεί, μέσα στα παγωμένα νερά των ποταμών, ρίχνουν τον σταυρό και με αυτόν ραντίζουν τα εικονίσματα, τα οποία στη συνέχεια επιστρέφουν στην εκκλησία ενώ συνηθίζουν να ραντίζουν με το ευλογημένο νερό και τα χωράφια για να έχουν καλή σοδιά. Σε αρκετά χωριά της Θεσσαλίας, βουτούν ολόκληρη την εικόνα μέσα στο ποτάμι.

Δωδεκάνησα: οι βουτηχτάδες κρατούν την ανάσα τους
Σε πολλά Δωδεκάνησα αλλά κυρίως στη Σύμη και την Κάλυμνο, οι βουτηχτάδες, όσοι δηλαδή βουτούν να πιάσουν το σταυρό αψηφώντας τις χαμηλές θερμοκρασίες του νερού της θάλασσας, κρατούν την ανάσα τους για να μείνουν όσο το δυνατόν περισσότερο κάτω από το κρύο νερό. Και φυσικά, όσο διαρκεί η παγωμένη βουτιά, οι ψαράδες των νησιών με τις βάρκες τους, σχηματίζουν έναν προστατευτικό κλοιό γύρω από τους βουτηχτάδες, που θεωρούνται οι τυχεροί της νέας χρονιάς που μόλις μπήκε.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιανουαρίου, με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σκοπός της είναι η ενημέρωση του ευρωπαίου πολίτη για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα, όπως είναι τα προσωπικά δεδομένα, τα οποία στην εποχή των υπολογιστών και του ίντερνετ αμφισβητούνται και ακυρώνονται, όχι μόνο από κρατικές υπηρεσίες, αλλά και από ιδιωτικούς φορείς. Τα προσωπικά δεδομένα αποτελούν προϋπόθεση για την άσκηση άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως της ελευθερίας του λόγου και της συνείδησης.

Δεδομένα Προσωπικού Χαρακτήρα είναι κάθε πληροφορία που αναφέρεται και περιγράφει ένα άτομο, όπως: στοιχεία αναγνώρισης (ονοματεπώνυμο, ηλικία, κατοικία, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση κλπ), φυσικά χαρακτηριστικά, εκπαίδευση, εργασία (προϋπηρεσία, εργασιακή συμπεριφορά κλπ), οικονομική κατάσταση (έσοδα, περιουσιακά στοιχεία, οικονομική συμπεριφορά), ενδιαφέροντα, δραστηριότητες, συνήθειες.

Αρμόδια για την προστασία τους στην Ελλάδα είναι η συνταγματικώς κατοχυρωμένη Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.

Ο όρος Αρτοκλασία σημαίνει ο τεμαχισμός του άρτου και χρησιμοποιείται μόνο στη Λειτουργική. Εσφαλμένα λέγεται και αρτοπλασία.

Έτσι στη Λειτουργική αρτοκλασία λέγεται ο τεμαχισμός άρτων που προηγουμένως έχουν ευλογηθεί από ιερέα ή Αρχιερέα και στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα. Οι ευλογούμενοι άρτοι είναι πέντε, ισάριθμοι δηλαδή μ΄ εκείνους που ευλόγησε ο Χριστός στην έρημο και στη συνέχεια διανεμήθηκαν στο πλήθος. Μαζί με τους άρτους ευλογούνται επίσης μικρές ποσότητες οίνου και ελαίου που φέρονται σε μικρές φιάλες.

Η Αρτοκλασία γίνεται και κατά την ακολουθία του όρθρου, αλλά κυρίως κατά τον εσπερινό της παραμονής δεσποτικής ή θεομητορικής εορτής, που αποσκοπεί όχι μόνο στο συμβολισμό ιερού γεγονότος αλλά και σε θεραπεία πρακτικής μοναστικής ανάγκης. Στα μοναστήρια, δηλαδή, οι μοναχοί αφού νήστευαν ολόκληρη την ημέρα της παραμονής κάθε μεγάλης εορτής, ήταν υποχρεωμένοι μα παραμείνουν στο ναό και να μην απομακρυνθούν, μετά τον εσπερινό, προκειμένου να συνεχίσουν την ολονυκτία και να τύχουν δια της αρτοκλασίας "παραμυθίας" και "στήριξης". Η ευλογία των άρτων, ανά πέντε, του οίνου ("ανά στάμνον μεστήν") καθώς και του ελαίου γινόταν με σύντομη ευχή αμέσως μετά τη λεγόμενη "λιτή", (έπειτα από τη μεγάλη δέηση), περί το τέλος του εσπερινού. Ακολουθούσε ο τεμαχισμός και η διανομή από τον "κελλαρίτη" που βρίσκονταν στον νάρθηκα ή την λιτή, δηλαδή στο χώρο μεταξύ νάρθηκα και κυρίως ναού, όπου τελούταν η δέηση της "λιτής", εξ ου και η ονομασία του χώρου. Μετά τον άρτο διανέμονταν, κατά το Τριώδιο και "ανά εξ ισχάδες ή φοίνικες" (= ανά 6 σύκα ξερά ή χουρμάδες) και από "ενός κρασοβολίου οίνος" (= ένα ποτήρι κρασί). Το έλαιο που ευλογούνταν πιθανώς χρησιμοποιούταν στο μεγάλο κανδήλι του τιμώμενου Αγίου. Πολλοί υποστηρίζουν ότι στη διανομή συμμετείχαν και οι πτωχοί.

Με το πέρασμα όμως του χρόνου, σήμερα, η αρτοκλασία μετατέθηκε και στις πρωινές λειτουργίες

Την τιμητική τους έχουν σήμερα 30 Ιανουαρίου οι τρεις Ιεράρχες, με τα σχολεία και τα πανεπιστήμια να μένουν κλειστά για να τιμήσουν τους προστάτες των Γραμμάτων. Ποιοί ήταν όμως οι τρεις Ιεράρχες και γιατί τους τιμούμε;

Με τον όρο Τρεις Ιεράρχες, αναφερόμαστε συνοπτικά στους τρεις επιφανείς Αγίους και θεολόγους, Βασίλειο τον Μέγα, Ιωάννη τον Χρυσόστομο και Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό.

Για τη σοφία τους και τη χριστιανική τους ζωή, η Ορθόδοξη Εκκλησία τους ονόμασε αγίους και γιορτάζουν ο καθένας ξεχωριστά. Αλλά επειδή δημιουργήθηκε μια διαφωνία μεταξύ των χριστιανών για το ποιος από τους τρεις πρόσφερε τα περισσότερα, αποφασίστηκε και καθιερώθηκε από τα τέλη του 4ου αιώνα να υπάρχει και για τους τρεις μια κοινή γιορτή στις 30 Ιανουαρίου κάθε έτους.

Βασίλειος ο Μέγας

Ο Άγιος Βασίλειος ή Βασίλειος Καισαρείας, υπήρξε επίσκοπος Καισαρείας και θεωρείται Πατέρας της Εκκλησίας και ένας εκ των μεγαλύτερων θεολόγων της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η συμβολή του στην χριστιανική θεολογία θεωρείται κεφαλαιώδης ενώ σ΄αυτόν αποδίδεται και η «θεία λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου». Ο Μέγας Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα και θεωρούσε πολύ σημαντική τη μελέτη των κλασσικών συγγραφέων και της ελληνικής φιλοσοφίας, φυσικά υπό το χριστιανικό πρίσμα. Η συμβολή του στην ανάπτυξη των γραμμάτων και της φιλανθρωπίας τον κατέστησαν μια από τις μεγαλύτερες μορφές της Χριστιανικής παράδοσης.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Θεωρείται πως η γλώσσα του «έσταζε μέλι» καθώς υπήρξε ο πιο χαρισματικός ρήτορας της εποχής του. Διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάπτυξη της φιλανθρωπίας. Μάλιστα τα ημερήσια συσσίτεια που οργάνωσε έτρεφαν 7.000 ανθρώπους!

Στον τομέα της φιλοσοφίας, μπορεί να απέρριπτε τις θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων περί Θεού ωστόσο δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τις εργαλειακές μεθόδους της φιλοσοφίας τους προκειμένου να αναπτύξει μια συστηματική θεολογία.

Στη ζωή του υπήρξε υπόδειγμα ασκητή ενώ δεν παρέλειπε να καταδικάζει εκείνους τους ιερείς που πλούτιζαν από την ιδιότητά τους. Ήταν τέτοια η σκληρή κριτική που ασκούσε στους Αυτοκράτορες, που τελικά η αυλή τον κυνήγησε και τον εξόρισε. Όμως η φήμη του τον ξεπέρασε αφού θεωρείται Άγιος από όλες σχεδόν τις χριστιανικές ομολογίες.

Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός

Γνωστός και με το προσωνύμιο «θεολόγος», ο Γρηγόριος υπήρξε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης τον 4ο αιώνα. Η επιρροή του στην Τριαδική θεολογία θεωρείται τόσο σημαντική που έγινε γνωστός ως «Τριαδικός Θεολόγος». Τα περισσότερα από τα έργα του επηρεάζουν τους σύγχρονους θεολόγους, ειδικά όσον αφορά τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Υπήρξε φίλος του Μεγάλου Βασιλείου καθώς και του αδελφού του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης.

Ήταν σφοδρός οπαδός των γραμμάτων και επιθυμούσε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ ελληνόφωνων και λατινόφωνων θεολόγων της εποχής του. Εκτός από εξαιρετικός θεολόγος όμως, υπήρξε και πολύ καλός ποιητής, αφού έγραψε αρκετά ποίηματα με θεολογικά και ηθικά θέματα.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο (Safer Internet Day) καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαίας Επιτρόπου Βιβιάν Ρέντινγκ και γιορτάζεται κάθε χρόνο τον Φεβρουάριο.

Η ημέρα αυτή αποτελεί εφαλτήριο ευαισθητοποίησης μικρών και μεγάλων στα θέματα που αφορούν την ασφαλή και ηθικά σωστή χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και όλων των διαδραστικών τεχνολογιών που είναι πια κομμάτι της καθημερινότητάς μας.

Η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου διοργανώνεται σε ετήσια βάση από το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης Insafe στο πλαίσιο του προγράμματος Safer Internet της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Για την Ελλάδα, η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου διοργανώνεται από τη Δράση Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, που αποτελεί τον Εθνικό Εκπρόσωπο του Δικτύου Insafe.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά (ICCCPO), για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης για τις παιδικές νεοπλασίες (καρκίνο).

250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διάφορες μορφές καρκίνου, το 80% των οποίων στις χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος. Στη χώρα μας, περίπου 300 παιδιά προσβάλλονται ετησίως από καρκίνο, κυρίως από λευχαιμία. Το 70% από αυτά θεραπεύεται, λόγω της επάρκειας φαρμάκων και καταρτισμένου επιστημονικού προσωπικού. Αντίθετα, στις χώρες του τρίτου κόσμου τα ποσοστά θνησιμότητας είναι πολύ υψηλά.

Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής και παράλληλα το τέλος της Αποκριάς. Πήρε την ονομασία της από τους Χριστιανούς, γιατί με την έναρξη της νηστείας «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Οπως γράφει και η wikipedia, την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώμε λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης, συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.

Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.

Τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας στην Ελλάδα

Από παλιά, η Καθαρά Δευτέρα πέρασε στη συνείδηση του λαού σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί την Καθαρά Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».

Το πέταγμα του χαρταετού είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες, βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά και το ρίχνουν στη διασκέδαση και το χορό.

Σε όλη η Ελλάδα οι κάτοικοι υποδέχονται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Μερικά από αυτά τα παρουσιάζει το Visit Greece. Σε όλη σχεδόν την Ελλάδα –και σε διάφορες παραλλαγές– το χορευτικό δρώμενο, το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, ξεσηκώνει μικρούς και μεγάλους.

• Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, πανάρχαιο έθιμο που πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης, η οποία στη πραγματικότητα είναι άνδρας.

• Το έθιμο του Αγά –με ρίζες στην Τουρκοκρατία– αναβιώνει στα Μεστά και στους Ολύμπους της Χίου. Ο Αγάς, αυστηρός δικαστής, δικάζει και καταδικάζει με χιούμορ και πειράγματα τους θεατές του εθίμου.

• Στην Αλεξανδρούπολη, ένας κάτοικος μεταμφιέζεται σε Μπέη και περιδιαβαίνει την πόλη μοιράζοντας ευχές για το καλό.

• Στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων στην Κάρπαθο ανταλλάσσονται απρεπείς χειρονομίες μεταξύ των θεατών, και γι' αυτό οδηγούνται στο «δικαστήριο» από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες), προς απονομή δικαιοσύνης από τους σεβάσμιους του νησιού.

• Το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος συναντάμε στο Γαλαξίδι, με τους καρναβαλιστές να χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι!

• Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη –η αναβίωση ενός πραγματικού γάμου που άφησε εποχή κατά τον 14ο αιώνα– συντελείται κάθε Καθαροδευτέρα με έντονη σατυρική διάθεση και πειράγματα για τη νύφη.

• Το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη στη Βόνιτσα, όπου ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνάει σε όλο το χωριό για να καταλήξει σε μια φλεγόμενη βάρκα ανοιχτά της θάλασσας.

Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός (τσίκνα) είναι διάχυτος παντού. Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.

Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».

Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Στο έθιμο της Τσικνοπέμπτης και γενικά στην κρεατοφαγία αντιτίθεται η οργάνωση “Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής” (ΠΟΦΥΖΩ), που υποστηρίζει την ιδεολογία του «αντισπισισμού» (anti-speciesism), η οποία στρέφεται κατά της καταπάτησης των δικαιωμάτων των ζώων.

Η Τσικνοπέμπτη ανά την Ελλάδα

• Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”, της πόλης τής Κέρκυρας.

• Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Γι’ αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα καμώματά της.

• Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

• Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».

• Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/articles/492#ixzz3zxYUGek1

Η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η πρώτη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.

Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη Αργία. Γρήγορα, όμως, η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας έχασε το πολιτικό της υπόβαθρο και εορτάζεται ως έκφραση συμπαθείας των ανδρών προς τις γυναίκες, με προσφορά λουλουδιών και δώρων.

Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος στη Δύση τη δεκαετία του ’60 αναζωογόνησε τη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας, που από το 1975 διεξάγεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με αιχμή του δόρατος την ανάδειξη των γυναικείων προβλημάτων και δικαιωμάτων.

Η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου για τα Παιδιά και τους Νέους γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Μαρτίου από το 1965, με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Θεατρικού Δικτύου για τα παιδιά και τους νέους (Assitej), για να τιμήσει τους καλλιτέχνες και τους φορείς που μοχθούν σ” όλο τον κόσμο για την ανάπτυξη αυτού του ευαίσθητου τομέα της θεατρικής τέχνης.

Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Καθιερώθηκε το 1966 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σε ανάμνηση ενός τραγικού συμβάντος, που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Στις 21 Μαρτίου του 1960 η αστυνομία της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής πυροβόλησε εν ψυχρώ κατά μιας διαδήλωσης φοιτητών στην πόλη Σάρπβιλ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 70 άνθρωποι. Οι νεαροί διαδηλωτές διαμαρτύρονταν ειρηνικά κατά των νόμων του Απαρτχάιντ, που είχε επιβάλλει το καθεστώς της λευκής μειοψηφίας στη χώρα, εφαρμόζοντας τη θεωρία της ανισότητας ανάμεσα στις φυλές.

Ο ΟΗΕ μάς καλεί αυτή τη μέρα να ενώσουμε τις φωνές μας για τα θύματα του ρατσισμού, των φυλετικών διακρίσεων, της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας.

Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό καθιερώθηκε στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας το 1992. Τη σχετική απόφαση πήρε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1992, που όρισε την 22α Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.

Το Νερό, ο επονομαζόμενος και λευκός χρυσός, πηγή ζωής για τον άνθρωπο, βρίσκεται ανισομερώς κατανεμημένο στον πλανήτη.

• Το 1/6 του πληθυσμού της γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο ψυχές, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.

• 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.

• 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.

• 400.000.000 εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.

• 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.

• 300 σημεία σ” όλο τον πλανήτη είναι δυνητικά πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

&nbsp?
Το πρόβλημα είναι έντονο και στη γειτονιά μας, ιδίως στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία, χάρις στα δύο μεγάλα ποτάμια, τον Τίγρη και τον Ευφράτη, που πηγάζουν από τα εδάφη της και τα τεράστια φράγματα που κατασκευάζει, προαλείφεται για περιφερειακή δύναμη στην περιοχή.

Ο ΟΗΕ ξεκίνησε από τον Απρίλιο του 2004 δεκαετή καμπάνια με τίτλο «Νερό για Ζωή». Στόχος των δράσεων, που θα εφαρμοστούν από τις κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσμου, είναι η μείωση στο ήμισυ του αριθμού των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και στις βασικές συνθήκες υγιεινής.

Η 25η Μαρτίου είναι μέρα γιορτής και έχει διπλή σημασία για τους Έλληνες.

Είναι θρησκευτική και εθνική γιορτή.
Είναι θρησκευτική, γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ενάντια στους Τούρκους, το 1821.

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Μια μέρα σαν κι αυτή, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μετεφερε το μήνυμα του Θεού στην Παναγία, ότι θα γεννήσει τον Υιό Του. Το γεγονός αυτό ονομάζεται Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.

Έναρξη της Επανάστασης

Οι Έλληνες ήταν σκλαβωμένοι στους Τούρκους για τετρακόσια
περίπου χρόνια.

Δεν άντεχαν άλλο τη σκλαβιά και αποφάσισαν να πολεμήσουν σκληρά τους Τούρκους.
Την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε την έναρξη της επανάστασης των
Ελλήνων εναντίον των Τούρκων.
Ο λαός ξεσηκώθηκε για να πολεμήσει για την ελευθερία του.

Οι Έλληνες ορκίστηκαν «Ελευθερία ή θάνατος»

Σύμφωνα με την παράδοση, στις 25 Μαρτίου του 1821 στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμάνός σήκωσε το επαναστατικό λάβαρο και κήρυξε την ελληνική επανάσταση εναντίον των Τούρκων.

Το δρόμο για την Επανάσταση είχε ήδη ανοίξει ο Ρήγας Φεραίος με τα επαναστατικά του ποιήματα και κυρίως με το Θούριο.

Η Επανάσταση κράτησε περίπου 9 χρόνια, και το 1830 ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος. Για να φτάσουν οι Έλληνες στην επιτυχία πολέμησαν ηρωικά και χιλιάδες σκοτώθηκαν στις μάχες.

Από τους πιο γνωστούς ήρωες της Επανάστασης είναι ο Θεόδωρος Κολοκτρώνης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Νικηταράς, ο Ανδρέας Μιαούλης, η Μπουμπουλίνα και πολλοί πολλοί άλλοι.

Οι πολίτες όλου του κόσμου καλούνται να σβήσουν τα φώτα για μία ώρα για να στείλουν αποφασιστικό μήνυμα συμμετοχής στην προστασία του περιβάλλοντος. Η εκδήλωση διοργανώνεται τις πρώτες βραδινές ώρες μιας ημέρας στα τέλη του Μαρτίου.

H Ώρα της Γης (Earth Hour) γεννήθηκε το 2007 στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, όταν δύο εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις ύψωσαν τη φωνή τους ενάντια στην κλιματική αλλαγή, σβήνοντας τα φώτα για μία ώρα. Η πρωτοβουλία ανήκε στην περιβαλλοντική οργάνωση WWF και τη διαφημιστική εταιρεία Leo Burnett.

Ο όρος Πάσχα προέρχεται από το αραμαϊκό «πασ’ά» και το εβραϊκό «πεσάχ» (= διάβαση). 

Το Πάσχα προϋπήρχε ως έθιμο στην αρχαία Αίγυπτο, όπου γιόρταζαν την άνοιξη το Πεσάχ, δηλαδή τη διάβαση του Ήλιου από τον ισημερινό (δηλαδή την εαρινή ισημερία). Από τους Αιγύπτιους πήραν εθιμικά στοιχεία οι Εβραίοι και μαζί και το έθιμο του Πάσχα.

Εβραϊκό Πάσχα: Το Πάσχα αποτελούσε ανάμνηση της εξόδου από τη δουλεία της Αιγύπτου υπό την ηγεσία του Μωυσή μέσω θεϊκής παρέμβασης. Αυτό ήταν και το γεγονός, που έδωσε στο Πάσχα την οριστική του σημασία. Σύμφωνα με την Έξοδο, κάθε αρχηγός οικογένειας θυσίαζε ένα αρσενικό πρόβατο στο ναό των Ιεροσολύμων, το οποίο έψηναν αργότερα με τον όρο να το φάνε όλο το ίδιο βράδυ. Το αίμα του το έβαζαν ως ένδειξη προστασίας στην είσοδο κάθε σπιτιού. Το βράδυ άπλωναν στο τραπέζι όλα τα φαγητά (αρνί, πικρίδες [= πικρά χόρτα], άζυμα, βάμμα). Στη συνέχεια οι πιο γέροι της οικογένειας διηγούνταν όλη την ιστορία της δουλείας και της απελευθέρωσης από την αιγυπτιακή σκλαβιά και εξηγούσαν το συμβολισμό κάθε φαγητού στο τραπέζι. Κόκκινα έβαφαν τα αυγά τη Μ. Πέμπτη. Κατά τη διάρκεια του Πάσχα έδιναν επίσης χάρη σε έναν κατάδικο, συνήθεια που μάλλον εισήγαγαν οι Ρωμαίοι.

Χριστιανικό Πάσχα (Πασχαλιά, Λαμπρή): Ο Χριστός και οι Απόστολοι γιόρταζαν το Ιουδαϊκό Πάσχα, με το οποίο συνδέθηκε και ο Μυστικός Δείπνος. Όπως ήταν φυσικό, οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν Εβραίοι, γι’ αυτό και παρέλαβαν απ’ αυτούς τη συγκεκριμένη γιορτή και διατήρησαν το όνομα «Πάσχα», σε ανάμνηση της Ανάστασης του Κυρίου. Κατά τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού τόνιζαν οι Ιουδαϊζοντες Χριστιανοί στην εορτή του Πάσχα το γεγονός της σταύρωσης του Χριστού και επέμεναν να το γιορτάζουν μαζί με τους Εβραίους. Αντίθετα, οι Χριστιανοί άλλων εθνών τόνιζαν την ανάσταση του Χριστού και συνέδεσαν τον εορτασμό του Πάσχα με την αναστάσιμη ημέρα της εβδομάδας, τη Κυριακή. Τόνιζαν επίσης, ότι τα Χριστιανικό Πάσχα δεν είναι δυνατόν να συμπίπτει με το εβραϊκό. Παρόλα αυτά ως τον 4ο αιώνα μ.Χ. ο εορτασμός του ήταν κοινός. Χριστιανοί και Εβραίοι διαφοροποιήθηκαν απόλυτα (σε σχέση με τη γιορτή του Πάσχα) μετά την Α’ Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ.), η οποία επέμενε να γιορτάζουν όλοι οι Χριστιανοί μαζί (Δύσης και Ανατολής) και μάλιστα να γιορτάζουν χρονολογικά μετά το εβραϊκό Πάσχα, δηλαδή τη 1η Κυριακή μετά τη πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου. 

Το Πάσχα σήμερα: Το χριστιανικό Πάσχα διαρκεί 2 εβδομάδες, από την Κυριακή των Βαϊων (=συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα) ως την Κυριακή του Θωμά. Κατά το σύγχρονο εορτασμό της Ανάστασης περιλαμβάνουν τα λαϊκά έθιμα δείπνο με κύριο φαγητό το βράδυ της Ανάστασης τη μαγειρίτσα, το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών στο σπίτι (ή έξω από την εκκλησία), το «φιλί της αγάπης» την ώρα της Ανάστασης, το σούβλισμα του αρνιού την Κυριακή του Πάσχα.

Την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου καθιέρωσε η ΙΒΒΥ, Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα, το 1966, την ημέρα των γενεθλίων του μεγάλου δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (2 Απριλίου 1805), με σκοπό να εμπνεύσει στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα και να προκαλέσει την προσοχή των μεγαλυτέρων στο παιδικό βιβλίο.

Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της IBBY ετοιμάζει ένα μήνυμα και μία αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο.

Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στηρίζει από το 1996 την πρωτοβουλία αυτή και σε συνεργασία με τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου, το ελληνικό τμήμα της IBBY, τυπώνει στα ελληνικά την αφίσα και το φυλλάδιο με το μήνυμα και τα αποστέλλει σε ένα ευρύ δίκτυο σχολείων και σχολικών βιβλιοθηκών σε όλη την Ελλάδα, προτρέποντας έτσι και άλλους φορείς να οργανώσουν εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου.

Η Παγκόσμια Ημέρα Αδεσπότων Ζώων καθιερώθηκε με πρωτοβουλία των ολλανδικών φιλοζωικών οργανώσεων το 2010 για την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας σχετικά με την τύχη των 600 εκατομμυρίων αδέσποτων ζώων που υπολογίζεται ότι διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες στον πλανήτη μας. Οι φιλοζωικές οργανώσεις καλούν τον καθένα μας να υιοθετήσει ένα ζώο ή να συνδράμει προγράμματα και καμπάνιες για την προστασία τους.

Η 4η Απριλίου επιλέχθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Αδεσπότων Ζώων για τρεις λόγους:

• Χρονικά είναι ακριβώς στο μέσο της 4ης Οκτωβρίου, που γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων.

• Είναι ευκολομνημόνευτη ημερομηνία (4/4).

• Δεν υπάρχει κάποια άλλη άξια λόγου εορτή την ημέρα αυτή.

Κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, η οποία επικεντρώνεται σε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας υγείας που απασχολούν όλο τον κόσμο.

Η 7η Απριλίου είναι η ημερομηνία «γέννησης» το 1948 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενός εξειδικευμένου οργάνου του ΟΗΕ για θέματα Υγείας.

Η Ημέρα της Γης γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1970, στις 22 Απριλίου, με στόχο την κινητοποίηση ανθρώπων, κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και οργανισμών, για ένα καθαρό πλανήτη.

Αμερικανικής εμπνεύσεως, καθιερώθηκε το 1970 στις ΗΠΑ, με πρωτοβουλία του γερουσιαστή Γκέιλορντ Νέλσον, ενός πολιτικού με περιβαλλοντικές ανησυχίες. Με τα χρόνια, η Μέρα της Γης ξεφεύγει από το αμερικάνικο πλαίσιο, όπου αποδεικνύεται αρκετά δημοφιλής, και εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.

Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται η Μέρα των Βιβλίων και των Ρόδων, μία τοπική παραλλαγή της Γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, που συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, Αγίου Γεωργίου. Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», ο άνδρας θα χαρίσει στην αγαπημένη του ένα τριαντάφυλλο κι αυτή θα του το ανταποδώσει με ένα βιβλίο.

Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων, ο περίφημος δρόμος της Βαρκελώνης «Λα Ράμπλα», η πιο ζωντανή γωνιά της πόλης, «ο μόνος δρόμος, που δεν ήθελα να τελείωνε ποτέ», όπως είχε πει κάποτε ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Εκτιμάται ότι μόνο την ημέρα αυτή διακινούνται στην Βαρκελώνη 500.000 βιβλία και 4 εκατομμύρια τριαντάφυλλα.

Ετήσια γιορτή, με παγκόσμιο χαρακτήρα των ανθρώπων της μισθωτής εργασίας. Με συγκεντρώσεις και πορείες, η εργατική τάξη βρίσκει την ευκαιρία να προβάλει τα κοινωνικά και οικονομικά της επιτεύγματα και να καθορίσει το διεκδικητικό της πλαίσιο για το μέλλον. Η Πρωτομαγιά είναι απεργία και όχι αργία, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές χώρες του κόσμου.

Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Οδικής Ασφάλειας (European Road Safety Day) καθιερώθηκε το 1999, με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αποτελεί τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Παγκόσμια Εβδομάδα για την Οδική Ασφάλεια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η φετινή Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Οδική Ασφάλεια (2014) διεξάγεται στις 5 Μαΐου και είναι αφιερωμένη στην οδική ασφάλεια των πεζών.

Το 2012 στους ευρωπαϊκούς δρόμους έχασαν τη ζωή τους 28.000 άνθρωποι, από τους οποίους, κατά μέσο όρο, το 21% ήταν πεζοί, το 7% ποδηλάτες και το 18% μοτοσικλετιστές ή μοτοποδηλάτες. Παράλληλα, σε τροχαία δυστυχήματα εντός αστικών περιοχών οφείλεται το 70% των θανάτων πεζών.

Στις 9 Μαΐου 1950 ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν έδωσε στη δημοσιότητα μία δήλωση, με την οποία καλούσε τη Γερμανία, τη Γαλλία και άλλες χώρες να ενώσουν την παραγωγή τους στον άνθρακα και τον χάλυβα ως «το πρώτο συγκεκριμένο θεμέλιο μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας». Η Διακήρυξη Σουμάν, όπως είναι γνωστή, είναι η αρχή της δημιουργίας της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το σημαδιακό αυτό γεγονός για τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου ως Ημέρα της Ευρώπης, με ποικίλες εκδηλώσεις, που σκοπό έχουν να φέρουν πιο κοντά τους πολίτες των κρατών – μελών της Ε.Ε.

H Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας είναι μέρα εορτασμού της μητρότητας και ευχαριστιών προς τη μητέρα, με αρχαιοελληνική προέλευση. Στη σύγχρονη εποχή, η αμερικανίδα Άννα Μαρία Ριβς Τζάρβις ήταν εκείνη που είχε πρώτη την ιδέα να καθιερωθεί μια ιδιαίτερη ημέρα προς τιμή όλων των μητέρων.

Οι αγώνες της ευοδώθηκαν στις 9 Μάιου του 1914, όταν ο αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον υπέγραψε προκήρυξη, σύμφωνα με την οποία η Ημέρα της Μητέρας καθιερωνόταν ως εθνική εορτή τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Έκτοτε, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.

Στην κατηγορία:  Παγκόσμιες Ημέρες

Η Διεθνής Ημέρα της Οικογένειας καθιερώθηκε το 1993 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαΐου.

Ο ετήσιος αυτός εορτασμός αντανακλά τη σπουδαιότητα που αποδίδει η διεθνής κοινότητα στην οικογένεια ως βασικό κύτταρο της κοινωνίας.

Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), επιθυμώντας να αναδείξει το ρόλο των Μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, όρισε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων.

Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι «να γίνουν τα Μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών, με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης και της αμοιβαίας κατανόησης, τη συνεργασία και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς».

Στις 18 Μαίου κάθε χρόνο η είσοδος σε όλα τα μουσεία της Ελλάδας είναι ελεύθερη.

Η 18η Μαΐου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για το Εμβόλιο κατά του AIDS το 1998 από την οργάνωση «Διεθνής Πρωτοβουλία για το Εμβόλιο κατά του AIDS» (IAVI) για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ανάγκη δημιουργίας ενός αποτελεσματικού εμβολίου κατά της μάστιγας του AIDS.

Η ημερομηνία επιλέχθηκε σε ανάμνηση της ομιλίας του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, στο πανεπιστήμιο Μόργκαν (18 Μαΐου 1997), ο οποίος είχε ζητήσει από την ιατρική κοινότητα τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εμβολίου κατά του AIDS εντός μιας δεκαετίας. Παρά τις όποιες προσπάθειες, το εμβόλιο κατά του AIDS εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο.

Η Ημέρα Μνήμης για την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου καθιερώθηκε το 1994 με απόφαση της Βουλής και τιμάται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου.

Την ημερομηνία αυτή του 1919 και κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και άρχισε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της Γενοκτονίας των Ποντιακού Ελληνισμού, στο πλαίσιο του Απελευθερωτικού Αγώνα των Τούρκων. 200.000 – 350.000 είναι οι Ελληνoπόντιοι, που εξολοθρεύτηκαν από τους Νεότουρκους κατά την περίοδο 1916-1923.

Τον Νοέμβριο του 2001 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε να ανακηρύξει την 21η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα, τον Διάλογο και την Ανάπτυξη. Κάλεσε όλα τα κράτη – μέλη, τις διακυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις να διοργανώσουν εκδηλώσεις, που θα διευρύνουν τη γνώση των λαών σχετικά με τον παγκόσμιο πολιτιστικό πλούτο και να ενθαρρύνουν μέσω της εκπαίδευσης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης τη γνώση της αξίας της πολιτισμικής διαφορετικότητας.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων διοργανώνεται από την Europarc, την Ομοσπονδία των Εθνικών Δρυμών και Πάρκων της Ευρώπης.

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 24 Μαΐου, γιατί αυτή την ημερομηνία του 1909 δημιουργήθηκαν τα πρώτα 9 εθνικά πάρκα στη Σουηδία.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, με απόφαση που πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος. 

Την Κυριακή της Πεντηκοστής γιορτάζουμε την εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Χριστού, με μορφή φωτιάς, σαν φλόγες πάνω στα κεφάλια τους, πενήντα μέρες μετά την ανάστασή Του και δέκα μέρες μετά την ανάληψή Του.

Η εορτή της Πεντηκοστής είναι εορτή της Αγίας Τριάδος, αφού με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος μαθαίνουμε ότι ο Θεός είναι Τριαδικός. Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος έγινε κατά την ημέρα της Κυριακής.

Ο ιερός υμνογράφος αποκαλεί την Πεντηκοστή τελευταία εορτή από πλευράς αναπλάσεως και ανακαινίσεως του ανθρώπου: “Την μεθέορτον πιστοί και τελευταίαν εορτήν εορτάσωμεν φαιδρώς, αύτη εστί Πεντηκοστή, επαγγελίας συμπλήρωσις και προθεσμία”.

Την Κυριακή λοιπόν εορτάζουμε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή, εκείνη την ημέρα ήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές του Χριστού.

Όπως αναφέρεται και στο Συναξάρι της ημέρας:
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ ὀγδόῃ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, τὴν ἁγίαν Πεντηκοστὴν ἑορτάζομεν.
Στίχοι
Πνοῇ βιαίᾳ γλωσσοπυρσεύτως νέμει,
Χριστὸς τὸ θεῖον Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις.
Ἐκκέχυται μεγάλῳ ἑνὶ ἤματι Πνεῦμ’ ἁλιεῦσι.
Ταῖς τῶν ἁγίων Ἀποστόλων πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.

Την Δευτέρα εορτάζουμε πάλι την Αγία Τριάδα αφού γνωρίζουμε και πιστεύουμε ότι κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού και ποτέ δεν μπορεί να χωρισθή και να απομονωθή ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Όμως οι άγιοι Πατέρες μας πού έβαλαν σε άριστη σειρά και τάξη όλα τα θέματα της πίστεως μας, για να δώσουν τιμή στο Άγιο Πνεύμα, όρισαν να το εορτάζουμε και κατά την Πεντηκοστή, αλλά και ξεχωριστά σήμερα.

Ξεκάθαρο είναι το υπόμνημα του Συναξαρίου:

Τη αύτη ήμερα, Δευτέρα της Πεντηκοστής, αυτό το Πανάγιον και ζωοποιόν και παντοδύναμον εορτάζομεν Πνεύμα, τον ένα της Τριάδος Θεόν, το ομότιμον και ομοούσιον και ομόδοξον τω Πατρί και τω Υίω.
Στίχοι
Πᾶσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου,
Δι’ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση.
Τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πρεσβείαις τῶν Ἀποστόλων σου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.

Εμείς σήμερα πού γιορτάζουμε τη δική μας Πεντηκοστή, πρέπει να γνωρίζουμε ότι την ήμερα αυτή, όταν εορταζόταν η Πεντηκοστή των Εβραίων, ήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές του Χριστού.

Επειδή, λοιπόν, οι Άγιοι Πατέρες θεώρησαν καλό να ξεχωρίσουν τις γιορτές για να τιμήσουν με τον τρόπο αυτό το μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, γι’ αυτό την επομένη της Πεντηκοστής, την Δευτέρα, εορτάζουμε το Πανάγιο Πνεύμα, πού είναι μία υπόσταση της Αγίας Τριάδος.

Read more: http://www.newsbomb.gr/ellada/ekklhsia/story/591927/ti-giortazoyme-toy-agioy-pneymatos#ixzz3ipK3smzb

Το καλοκαίρι, όταν οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 30-35 βαθμούς Κελσίου, ή όταν παραμένουμε, πολλές ώρες, στον ήλιο, κινδυνεύουμε, από θερμοπληξία. Τι πρέπει να κάνουμε;

·         Το ντύσιμο πρέπει να είναι ελαφρύ, άνετο και ανοιχτόχρωμο, με ρούχα, από πορώδη υλικά, ώστε να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα.

·         Η χρήση του καπέλου και γενικά καλύμματος, από φυσικά υλικά, επιβάλλεται, με τρόπο που επιτρέπουν τον καλό αερισμό του κεφαλιού.

·         Η χρήση μαύρων, ή σκουρόχρωμων γυαλιών, που φέρουν ετικέτα UV400 ή 100% protection και το σήμα CE, προστατεύει τα μάτια μας, από την έντονη ακτινοβολία, ή την αντανάκλαση του ηλίου.

·         Αποφεύγουμε έκθεση στον ήλιο. Παραμένουμε σε σκιερά και δροσερά μέρη.

·         Αποφεύγουμε χώρους, όπου επικρατεί συνωστισμός.

·         Αποφεύγουμε βαριές σωματικές εργασίες, ιδιαίτερα σε χώρους, με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία.

·         Αποφεύγουμε να τρέχουμε πολύ ώρα στον ήλιο.

·         Κάνουμε πολλά χλιαρά ντους, κατά τη διάρκεια της μέρας. Καλό θα είναι να τοποθετούμε κάποιο υγρό πανί στο κεφάλι και στο λαιμό μας.

·         Λαμβάνουμε άφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων). Αν η εφίδρωση είναι μεγάλη, συστήνεται η πρόσθετη λήψη αλατιού, για να κρατηθεί το επίπεδο υγρών, στον οργανισμό. Επίσης, συνιστάται η αποφυγή λήψης οινοπνευματωδών ποτών.

·         Λαμβάνουμε μικρά σε ποσότητα και ελαφρά γεύματα, με έμφαση στα φρούτα και λαχανικά και περιορίζουμε τα λιπαρά.

·         Αποφεύγουμε πολύωρα ταξίδια, με διάφορα μέσα συγκοινωνίας.

·         Άτομα που πάσχουν, από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, κλπ.), θα πρέπει να συμβουλευτούν το θεράποντα γιατρό τους για εφαρμογή ειδικών, για την περίπτωσή τους, οδηγιών. Ιδιαίτερα, όσοι παίρνουν φάρμακα να συμβουλευτούν το γιατρό τους, αν πρέπει να τα συνεχίσουν και σε ποια δοσολογία, γιατί μερικά έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος. 

Φεύγουμε για καλοκαιρινές διακοπές, αλλά το μυαλό μας γυρνά, ανήσυχα, στο σπίτι μας. «Μήπως, επιστρέφοντας, ανακαλύψουμε ότι το διέρρηξαν;». Το ΚΕ.Π.ΚΑ. - Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ενημερώνει, για το τι πρέπει να κάνουμε, για να αποφύγουμε αυτήν τη δυσάρεστη κατάσταση:

1.    Όταν χτίζουμε το σπίτι μας, πρέπει να συνεννοηθούμε με το μηχανικό μας, ώστε να διασφαλίσουμε την προσωπική μας ασφάλεια. Οι ψηλοί τοίχοι, οι φράκτες, τα κιγκλιδώματα, στα παράθυρα του ισόγειου, τα στενά παράθυρα και ο επαρκής φωτισμός αποτρέπουν τους διαρρήκτες.

2.    Τοποθετούμε κάποιο, από τα συστήματα συναγερμού, τα οποία διατίθενται στην αγορά.

3.    Μόνο οι συμπαγούς κατασκευής πόρτες σπιτιών, που περιβάλλονται από ανθεκτικό πλαίσιο και έχουν κλειδαριές ασφαλείας, παρέχουν ασφάλεια, από τους διαρρήκτες.

4.    Οι πύροι ασφαλείας, στα παράθυρα και στα πατζούρια, προσφέρουν ασφάλεια.

5.    Για πρόσθετη ασφάλεια, ιδιαίτερα, όταν είμαστε σπίτι και κοιμόμαστε, με ανοικτά παράθυρα (λόγω ζέστης), ένας περιφερειακός αυτόματος, με ανιχνευτή κίνησης, μπορεί να μας προστατέψει από «απρόσκλητους επισκέπτες».

6.    Δεν αφήνουμε, στο σπίτι μας, μεγάλα χρηματικά ποσά, πολύτιμες συλλογές ή κοσμήματα μεγάλης αξίας. Οι θυρίδες των τραπεζών είναι ένα σημαντικό μέσο προστασίας. "Ριφιφί" σε τράπεζες δε γίνονται, κάθε ημέρα.

7.    Καταγράφουμε τα εργοστάσια κατασκευής και τους αριθμούς σειράς των τηλεοράσεων, βίντεο, στερεοφωνικών, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.λπ., μόλις πραγματοποιήσουμε την αγορά τους, ώστε αν διαρρήξουν το σπίτι μας, να διευκολυνθεί η αστυνομία στην αναζήτησή τους.

8.    Φωτογραφίζουμε πολύτιμα είδη (τιμαλφή, πίνακες, κ.λπ.). Η φωτογραφία, και μάλιστα η έγχρωμη, βοηθά στην αναζήτηση των κλοπιμαίων.

9.    Πριν βγούμε από το σπίτι μας, βεβαιωνόμαστε ότι όλες οι πόρτες και τα παράθυρα του σπιτιού μας, είναι ασφαλισμένα.

10. Δεν αφήνουμε μηνύματα ότι λείπουμε σε διακοπές, έξω από την εξώπορτα του σπιτιού μας.

11. Είναι λάθος, όταν λείπουμε, για μεγάλα χρονικά διαστήματα, να αφήνουμε το ίδιο φως, μονίμως, αναμμένο. Είναι προτιμότερο να εγκαταστήσουμε αυτόματο διακόπτη, ώστε κάποια φώτα να ανάβουν, κατά άτακτα διαστήματα. Έτσι, η απουσία μας γίνεται λιγότερο αισθητή.

12. Παρακαλούμε ένα γείτονα ή ένα φίλο, ν' ανοίγει τα παντζούρια μας, κάπου – κάπου, να βάζει μουσική και να αδειάζει το γραμματοκιβώτιό μας, από την αλληλογραφία.

13. Σε περίπτωση που γίνουμε θύματα διάρρηξης, καταγγέλλουμε, στην αστυνομία την κλοπή, περιγράφοντας, με λεπτομέρειες, τον τρόπο εισόδου των διαρρηκτών, στο σπίτι μας και τα πράγματα, που μας αφαίρεσαν.

14. Δεν αγγίζουμε τα αντικείμενα στους χώρους, που κινήθηκαν οι δράστες, μέχρι να έλθει η Σήμανση, ούτε τα διαρρηκτικά εργαλεία και αντικείμενα που, πιθανόν, εγκατέλειψαν οι δράστες.

15. Ακολουθούμε, πιστά, τις οδηγίες, που θα μας δώσουν οι αξιωματικοί της Αστυνομίας, οι οποίοι θα αναλάβουν την υπόθεσή μας.

Πριν από οποιαδήποτε ταξίδι μας, με αυτοκίνητο πρέπει να ελέγξουμε το αυτοκίνητό μας (υγρά, ελαστικά, ηλεκτρολογικά).

·         Φοράμε, πάντοτε. τη ζώνη ασφαλείας, όταν οδηγούμε και εμείς και οι συνεπιβάτες μας.

·         Εφαρμόζουμε, πιστά, τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.).

·         Τα παιδιά είναι, πάντα, στο πίσω κάθισμα, στο ειδικό καθισματάκι, δεμένα με τις ζώνες ασφαλείας.

·         Όταν ταξιδεύουμε, με το αυτοκίνητό μας, σε περιοχές, που δε γνωρίζουμε, ας είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και ας μην αναπτύσσουμε μεγάλες ταχύτητες. Ας μην ξεχνάμε τον κίνδυνο των τροχαίων ατυχημάτων.

·         Αν οδηγούμε πολλές ώρες, πρέπει να κάνουμε συχνές στάσεις (τουλάχιστον κάθε δύο ώρες) και να καταναλώνουμε άφθονα υγρά.

·         Οι στάσεις πρέπει να γίνονται, σε Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) ή στους ειδικούς χώρους στάθμευσης, που υπάρχουν, στο οδικό δίκτυο.

·         Αν σταματήσουμε, σε κάποιο κατάστημα, για να «τσιμπήσουμε» κάτι, πρέπει να προσέξουμε:

o    Οι σαλάτες πρέπει να διατηρούνται, σε ειδικές βιτρίνες – ψυγεία.

o    Τα κρύα σάντουιτς να διατηρούνται, στο ψυγείο.

o    Τα ψυγεία δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα, στον ήλιο.

o    Τα ζεστά σάντουιτς ή μικρογεύματα (τυρόπιτες κ.λπ.) διατηρούνται, σε θερμοκρασίες, πάνω από 60o C.

o    Τα κρέατα πρέπει να είναι καλοψημένα.

o    Πρέπει να υπάρχουν τιμοκατάλογοι, στο χώρο του καταστήματος.

·         Ο κλιματισμός μας βοηθάει να κάνουμε πιο ξεκούραστο ταξίδι. Προσοχή, όμως, στις μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας εσωτερικού χώρου του αυτοκινήτου, με το περιβάλλον. Πριν το τέλος του ταξιδιού ή πριν κάνουμε κάποια «στάση», προσαρμόζουμε τη θερμοκρασία του εσωτερικού του αυτοκινήτου με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

·         Εάν επιλέξουμε να ενοικιάσουμε αυτοκίνητο, πρέπει, πρώτα, να κάνουμε μια έρευνα αγοράς, για να μάθουμε τιμές, όρους και τυχόν προσφορές.

·         Όταν υπογράφουμε τη σύμβαση ενοικίασης, προσέχουμε:

o    Τι υποχρεώσεις αναλαμβάνουμε, σε περίπτωση ατυχήματος.

o    Τι θα καλύψει η ασφαλιστική εταιρία, σε περίπτωση ατυχήματος και τι θα πληρώσουμε εμείς.

o    Πως παραλαμβάνουμε και πως παραδίδουμε το όχημα.

o    Πως χρεωνόμαστε (με τη μέρα, με τα χιλιόμετρα κ.λπ.).

o    Αν μπορούμε να ταξιδέψουμε, εκτός συνόρων.

o    Αν πρέπει να επιστρέψουμε το αυτοκίνητο, με γεμάτο τεπόζιτο.

Ετοιμαζόμαστε να περάσουμε το καλοκαίρι, στη θάλασσα ή στο βουνό. Για να χαρούμε, πραγματικά, τις διακοπές, ας ακολουθήσουμε μερικές απλές, αλλά βασικές συμβουλές:

Ατυχήματα και ασθένειες σε διακοπές:

·         Σε περίπτωση τραυματισμού, δεν είναι απαραίτητος ο αντιτετανικός ορός, εφόσον έχουμε κάνει το αντιτετανικό εμβόλιο και η τελευταία δόση έχει γίνει τα τελευταία 5 χρόνια.

·         Ένα μικρό ταξιδιωτικό φαρμακείο είναι απαραίτητο. Ας περιέχει: Φυτικό εντομοαπωθητικό, Κρέμα, τζελ ή stick για τσιμπήματα από κουνούπια, μέλισσες ή επαφή με μέδουσες και φυτά, Αντηλιακό γαλάκτωμα σώματος, Καταπραϋντική κρέμα για τα ηλιακά εγκαύματα, Βαμβάκι, οξυζενέ, Ιώδιο, Αποστειρωμένες γάζες, υποαλλεργικούς αυτοκόλλητους μικροεπιδέσμους, υποαλλεργικές αυτοκόλλητες ταινίες, Αντιβιοτική σκόνη και αλοιφή, Κάποιο σκεύασμα για την ναυτία.

·         Αποφεύγουμε τα ενοχλητικά κουνούπια, χρησιμοποιώντας τις γνωστές συσκευές, με τις ταμπλέτες. Πριν τη χρήση τους, όμως, πρέπει να διαβάζουμε με προσοχή τις οδηγίες του κατασκευαστή.

·         Για ενοχλήματα, όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα, εμετό, δυσπεψία, αλλεργία, πόνο και πυρετό, συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας ή κάποιο ιατρικό κέντρο.

·         Δε χαϊδεύουμε άγνωστα ζώα, για να αποφύγουμε σοβαρά νοσήματα (λύσσα, πανώλη) και δαγκώματα.

·         Αποφεύγουμε τις σεξουαλικές σχέσεις, με αγνώστους, και σε αντίθετη περίπτωση, χρησιμοποιούμε, πάντοτε, προφυλακτικά, για ελάττωση του κινδύνου μετάδοσης του HIV και άλλων ασθενειών.

·         Μεγάλη προσοχή απαιτείται, για τυχόν αλλεργίες. Ένα απλό τσίμπημα μέλισσας μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θάνατο.

Διακοπές και κολύμπι:

·         Είμαστε, πάντοτε, κοντά στα παιδιά, όταν κολυμπούν.

·         Η καλύτερη προστασία, που μπορούμε να προσφέρουμε, στα παιδιά μας, είναι να τους μάθουμε να κολυμπάνε. Μέχρι τότε, όταν μπαίνουν, στο νερό, πρέπει να φορούν, απαραίτητος, σωσίβιο.

·         Πριν κάνουμε βουτιές, ελέγχουμε το βάθος του νερού.

·         Δεν κολυμπάμε, σε περιοχές, που έχουν κίνηση (φουσκωτά, τζετ σκι κ.λπ.).

·         Δεν κολυμπάμε, αν δεν έχουν περάσει 3-4 ώρες, από το προηγούμενο γεύμα.

·         Δεν κολυμπάμε, σε θάλασσες, πού δε γνωρίζουμε και δεν απομακρυνόμαστε, από τις ακτές.

·         Όταν βρισκόμαστε, σε πισίνα, προσέχουμε τα παιδιά, μη γλιστρήσουν και πέσουν, στο νερό.

·         Δεν επιτρέπουμε, σε παιδιά, που δε ξέρουν κολύμπι, να παίζουν, σε νεροτσουλήθρες.

·         Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τις νεροτσουλήθρες, έχοντας, στην αγκαλιά μας, μικρά παιδιά.

·         Για να κάνουμε σκι, πρέπει να έχουμε εκπαιδευτεί.

·         Δεν αφήνουμε μικρά παιδιά να ανεβαίνουν, σε ρυμουλκούμενα φουσκωτά.

·         Το windsurfing (ιστιοσανίδα) απαιτεί μεγάλη εξάσκηση. Δεν είναι μόνο επικίνδυνο, για ένα αναβάτη, χωρίς εμπειρία, αλλά και για τους λουόμενους.

·         Δεν κάνουμε windsurfing, ούτε παίζουμε, με ρυμουλκούμενα φουσκωτά, ή με ιπτάμενες σανίδες, αν δε γνωρίζουμε καλό μπάνιο.

·         Αν οδηγούμε μηχανοκίνητο πλοιάριο, τζετ σκι κ.λπ., φορούμε πάντοτε και εμείς και οι συνεπιβάτες μας σωσίβιο. Δεν οδηγούμε, υπό την επήρεια, αλκοόλ. Δεν αναπτύσσουμε ταχύτητα, σε σημεία, που υπάρχουν λουόμενοι.

·         Η οδήγηση των τζετ σκι είναι δύσκολη. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται, από παιδιά και νέους, κάτω των 18 ετών. Πρέπει να εκπαιδευτούμε, πριν οδηγήσουμε τζετ σκι.

·         Όλα τα θαλάσσια αθλήματα (καταδύσεις, κολύμπι με αναπνευστήρα, κανό, υποβρύχιο ψάρεμα και όλα όσα αναφέρονται παραπάνω) απαιτούν εξάσκηση και τήρηση συγκεκριμένων κανόνων ασφαλείας. Ας ενημερωθούμε, για να χαρούμε το καλοκαίρι.

·         Δεν καθόμαστε, με τις ώρες, στον ήλιο.

·         Όσοι σκοπεύουμε να οδηγήσουμε, μετά την επίσκεψη στη θάλασσα, αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, γιατί υπάρχει περίπτωση να μας προκαλέσει ζαλάδες 

Η 4η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα κατά της Επιθετικότητας εναντίον των Παιδιών το 1983, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Αφορμή υπήρξε η επιθετικότητα του ισραηλινού κράτους κατά μεγάλου αριθμού παιδιών παλαιστινιακής καταγωγής.

Η ημέρα αυτή θα πρέπει να μας θυμίζει ότι σ” όλο τον κόσμο υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά, που υποφέρουν από διαφορετικών ειδών κακομεταχείριση -φυσική, ψυχική και συναισθηματική.

Οι στατιστικές τρομάζουν: 2 εκατομμύρια παιδιά σκοτώθηκαν σε πολεμικές αναμετρήσεις κατά την τελευταία εικοσαετία, ενώ 20 εκατομμύρια έζησαν σε στρατόπεδα περίθαλψης προσφύγων. 80 χιλιάδες παιδιά πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας κάθε χρόνο στη Νότιο Αμερική και την Καραϊβική.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αποτελεί το κύριο όχημα του ΟΗΕ από το 1972 για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού για τα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Η ανακύκλωση είναι η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών, ιδιαίτερα απορριμμάτων, σε νέα προϊόντα. Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των αποβλήτων. Τα ανακυκλώσιμα υλικά, αποκαλούμενα επίσης "recyclables" ή "recyclates", μπορούν να προέλθουν από πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών, των δημόσιων υπηρεσιών και των βιομηχανιών.

Περιλαμβάνουν το γυαλί, το χαρτί, το αλουμίνιο και άλλα μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος, την άσφαλτο, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα πλαστικά. Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι ανακυκλώσιμες όχι μόνον γιατί επιβαρύνουν το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτουν την υγεία μας.

Τα βιοδιασπάσιμα απόβλητα, όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα απόβλητα κήπων και καλλιεργειών, είναι επίσης ανακυκλώσιμα με τη βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης (κομποστοποίησης) ή της αναερόβιας χώνευσης.

Σήμερα (2006) η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την ανακύκλωση. Ένας λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν για τους πολίτες και τις εταιρίες κίνητρα να συμμετέχουν σε προγράμματα ανακύκλωσης.

 Ανακυκλώσιμες Συσκευές

• Μεγάλες οικιακές συσκευές (ψυγεία, πλυντήρια κλπ.),

• Μικροσυσκευές που διευκολύνουν τη ζωή μας (κλιματιστικά, φωτιστικά είδη, συσκευές τηλεπικοινωνίας κλπ.),

• Προϊόντα εικόνας και ήχου,

• Εξοπλισμοί πληροφορικής

• Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία και παιχνίδια,

• Ιατροτεχνολογικά προϊόντα,

• Όργανα παρακολούθησης και ελέγχου, καθώς και

• Συσκευές αυτόματης διανομής.

 Σημασία της ανακύκλωσης

• Πρώτα-πρώτα μειώνονται τα σκουπίδια και τα προβλήματα διαχείρισής τους.

• Εξοικονομούνται ενέργεια και φυσικοί πόροι, που παίρνουμε συνεχώς από τη φύση.

• Μειώνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υπόγειων νερών (σώζεται το περιβάλλον).

• Εξοικονομείται η ενέργεια που χρειάζεται για την κατασκευή όλων αυτών των πραγμάτων.

• Μακροπρόθεσμη πτώση (ή μη αύξηση) των τιμών των προϊόντων καθώς δεν απαιτείται εκ νέου παραγωγή πρώτης ύλης.

• Σώζεται η υγεία και το μέλλον των παιδιών μας.

• Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας σε τομείς θετικών ενεργειών για την διάσωση του πλανήτη.

• Δημιουργείται ευχάριστη αίσθηση και ικανοποίηση για την συμμετοχή στην βελτίωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής.

Η ανακύκλωση είναι μια διαδικασία όπου τα απορριπτόμενα  υλικά συλλέγονται, ταξινομούνται και μετατρέπονται  σε πρώτη ύλη και στην συνέχεια  μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή νέων προϊόντων. Πρέπει να σημειώσουμε ότι στην ανακύκλωση θα συμπεριλάβουμε  και την κομποστοποίηση  επειδή ουσιαστικά είναι μία διαδικασία που μετατρέπει τα βιοαποδομήσιμα  απόβλητα σε ένα χρήσιμο προϊόν (κομπόστ).

 Σε μερικές περιπτώσεις η ανακύκλωση απαιτεί σημαντικές ποσότητες ενέργειας και είναι μια ρυπογόνος διαδικασία. Ωστόσο θεωρείτε ως μία πολύ σημαντική πρακτική αν την συγκρίνουμε με την ενέργεια που απαιτείται και την μόλυνση που παράγεται κατά την παραγωγή από παρθένα υλικά. Επίσης τα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την ανακύκλωση υπερβαίνουν κατά πολύ από αυτά της υγειονομικής ταφής ή της αποτέφρωσης.

Τα πλεονεκτήματα της ανακύκλωσης είναι τα εξής:

• Εξοικονόμηση των φυσικών  πόρων. Η τεχνολογική εξέλιξη  στις διαδικασίες ανακύκλωσης έχουν βελτιώσει πολύ την ποιότητα των ανακυκλωμένων υλικών. Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι έχει επεκταθεί η ποικιλία των δευτερογενή  αντικειμένων που μπορούν να παραχθούν από ανακυκλώσιμα υλικά. Αντί λοιπόν να υποβαθμίζουμε το φυσικό περιβάλλον με την συνεχή εξαγωγή των πρώτων υλών, μπορούμε να μειώσουμε την συγκεκριμένη επίδραση μετατρέποντας  μερικά από τα απόβλητα σε Α ύλη.

Με την ανακύκλωση μπορούμε επίσης να εξοικονομήσουμε ενέργεια, να μειώσουμε τη ρύπανση και τις ανάγκες μεταφοράς σε σύγκριση  φυσικά με την παραγωγή που προκύπτει από τις πρώτων υλών. Το ανακυκλωμένο αλουμίνιο παραδείγματος χάριν απαιτεί μόνο το 5% της ενέργειας που χρειάζεται από την αρχική παραγωγή του, έτσι ανακυκλώνοντας ένα κουτάκι αλουμινίου μπορείτε  να εξοικονομήσετε αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να λειτουργήσει  μια τηλεόραση για τρεις ώρες! (από την Ιστοσελίδα http://www.wasteonline.org.uk/)

• Μείωση της ρύπανσης και των υγειονομικών κινδύνων  που σχετίζονται με την αποτέφρωση και την υγειονομική ταφή. Η υγειονομική ταφή ρυπαίνει μεγάλες περιοχές του εδάφους για αιώνες και παράγει υγρά απόβλητα (στραγγίσματα) που μπορούν να μολύνουν τα υπεδάφια ύδατα, ενώ η αποτέφρωση παράγει τοξική τέφρα και ρυπογόνες  αέριες  εκπομπές. Η ανακύκλωση αποτρέπει ένα μεγάλο μέρος των ογκωδών αποβλήτων να χρησιμοποιηθούν από τις παραπάνω μεθόδους διαχείρισης οι οποίες είναι επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

• Μείωση της ποσότητας των αποβλήτων και του κόστους διάθεσης. Με την ανακύκλωση των ογκωδών υλικών όπως το γυαλί, το χαρτί, την συσκευασία και την κομποστοποίηση των βιοαποδομήσιμων  απόβλητων  μπορείτε να εξοικονομήσετε χρήματα από την αγορά κάδων υποδοχής των αποβλήτων και από την διάθεση των αποβλήτων.  

• Κατά την ανακύκλωση προκύπτουν έξι θέσεις εργασίας, ενώ κατά την διάθεση των αποβλήτων με υγειονομική ταφή μόνο μία θέση εργασίας. Στην ανακύκλωση δημιουργούνται θέσεις εργασίας όχι μόνο στην αποκομιδή και στην ταξινόμηση των αποβλήτων, αλλά και στην επεξεργασία των υλικών και την κατασκευή νέων αντικειμένων.

 Οικονομικοί πόροι

 Το κύριο κόστος της ανακύκλωσης  προκύπτει από την ταξινόμηση και την αποθήκευση των υλικών. Για την ανακύκλωση των διάφορων υλικών μπορείτε να αγοράσετε ειδικά σχεδιασμένους κάδους που να εμφανίζουν και  αντίστοιχο σήμα  (δείτε παρακάτω τις συνδέσεις), ωστόσο  μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις συγκεκριμένες δαπάνες με την χρήση επαναχρησιμοποιημένων κάδων.

 Το κόστος διάθεσης εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα των τοπικών εγκαταστάσεων ανακύκλωσης. Εάν οι υπηρεσίες των τοπικών αρχών είναι ανεπαρκείς, αξίζει τον κόπο να ερευνήσετε εξουσιοδοτημένες ιδιωτικές εταιρίες ανακύκλωσης. Το κόστος ανακύκλωσης μπορεί να είναι λιγότερο από την ενοικίαση επιπρόσθετων κάδων υποδοχής των αποβλήτων  και από την διάθεση των αποβλήτων (έχει παρατηρηθεί ότι το κόστος διάθεσης των αποβλήτων προς τις χωματερές αυξάνεται όσο εφαρμόζεται η Νομοθεσία για την Υγειονομική Ταφή). Επίσης ερευνήστε τη δυνατότητα να συνεργαστείτε με γειτονικές επιχειρήσεις ώστε να μειώσετε το κόστος ανακύκλωσης.

 Χρόνος και ανθρώπινο δυναμικό

 Απαιτείται κάποιος χρόνος και προσπάθεια για την ανάπτυξη και την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού σχεδίου ανακύκλωσης. Θα πρέπει να αποφασίσετε τι αντικείμενα μπορεί να ανακυκλώσει η επιχείρησή σας, και με ποιο τρόπο. Τέλος για να εφαρμοστεί ένα σχέδιο ανακύκλωσης, θα πρέπει όλοι οι υπάλληλοι της επιχείρησης σας να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία και να γνωρίζουν ποιες είναι οι ευθύνες τους.    

Υπάρχουν δύο τρόποι όπου ο καθένας μπορεί να συμβάλει στην ανακύκλωση. Ο πρώτος τρόπος είναι η ανακύκλωση αποβλήτων που διαφορετικά θα υποβάλλονταν σε υγειονομική ταφή ή αποτέφρωση, και ο δεύτερος είναι να αγοράσετε  προϊόντα που προέκυψαν από ανακυκλωμένα υλικά. Και οι δύο πρακτικές αποτρέπουν την διάθεση των αποβλήτων με υγειονομική ταφή ή αποτέφρωση, μειώνουν την αρνητική επίδραση προς το φυσικό περιβάλλον και αποτελούν μια πιο βιώσιμη επιλογή.

Κάθε επιχείρηση μπορεί να ανακυκλώσει τουλάχιστον μερικά από τα απόβλητά της. Ξεκινήστε με τα αντικείμενα που παρουσιάζουν τις εξής ιδιαιτερότητες:  ογκώδη αντικείμενα,  αντικείμενα που παράγονται σε μεγάλες ποσότητες και συλλέγονται εύκολα καθώς επίσης και αντικείμενα για τα οποία είναι διαθέσιμες οι τοπικές εγκαταστάσεις ανακύκλωσης. Όταν καθιερώσετε  ένα σύστημα ανακύκλωσης, τότε είναι εύκολο να επεκτείνετε και το είδος των αντικειμένων  που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανακύκλωση.

 Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα πιο συνηθισμένα υλικά  που μπορούν να ανακυκλωθούν. Επειδή όμως ο συγκεκριμένος πίνακας δεν είναι πλήρης,  καλό θα ήταν να ρίξετε μια ματιά στις παρακάτω χρήσιμες συνδέσεις για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανακύκλωση των  αποβλήτων.   

Τα ανακυκλωμένα αντικείμενα πρέπει να συλλέγονται με κατάλληλο τρόπο  και να αποθηκεύονται  μέχρι έως ότου απομακρυνθούν  από την επιχείρηση σας. Τοποθετήστε τους κάδους ανακύκλωσης σε κατάλληλες περιοχές ώστε να διευκολύνεται και το προσωπικό αλλά και οι υπηρεσίες απομάκρυνσης των αποβλήτων και σιγουρευτείτε ότι οι κάδοι ανακύκλωσης παρουσιάζουν την σωστή αναγνωριστική ετικέτα επειδή η απόδοση της διαδικασίας ανακύκλωσης είναι πολύ ευαίσθητη από τη μόλυνση των δειγμάτων.

Από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος (ΠΑΣΕΠΠΕ) μπορείτε να βρείτε διάφορες επιχειρήσεις που εμπορεύονται εξοπλισμό, ο οποίος είναι κατάλληλος για την εφαρμογή της ανακύκλωσης.

Οι τοπικές αρχές στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν  όλο και περισσότερο την πρακτική της ανακύκλωσης. Η συγκεκριμένη  διαδικασία γίνετε όλο και πιο δημοφιλής καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζητούν υπηρεσίες ανακύκλωσης. Στην περίπτωση που οι τοπικές αρχές δεν προσφέρουν υπηρεσίες ανακύκλωσης, υπάρχουν πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες συλλέγουν απόβλητα για να τα ανακυκλώσουν, έναντι φυσικά αμοιβής. Επίσης είναι σημαντικό να σιγουρευτείτε ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι εξουσιοδοτημένες έτσι ώστε να είστε σίγουροι ότι τα απόβλητα σας καταλήγουν στην διαδικασία της ανακύκλωσης.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ

 Ανακυκλώνοντας ένα τόνο χαρτί γλιτώνουμε 17 δέντρα, 6953 γαλόνια νερού, 463 γαλόνια πετρελαίου, 587 κυβικά εκατοστά αέρα, 306 κυβικές γιάρδες γης και 4077 kw ενέργεια. Το 1996 ανακυκλώθηκαν 42,3 τόνοι χαρτί στην Αμερική μόνο. Το ανακυκλωμένο χαρτί περιέχει: δέντρα που μεγαλώνουνε γρήγορα, τροπικά δέντρα, δέντρα από όλο τον κόσμο. Τα δέντρα, τα κλήματα, τα χόρτα και τα άχυρα αποτελούνται κατά το ένα τρίτο περίπου του βάρους τους από κυτταρίνη. Έτσι, τεράστιες ποσότητες συσσωρεύονται ως απορρίμματα της βιομηχανίας τροφίμων, της υλοτομίας, της χαρτοποιίας, και της συγκομιδής δημητριακών. Στο πελώριο όγκο κυτταρικών απορριμμάτων συμβάλλουν επίσης τα άχρηστα χαρτιά της δημόσιας διοίκησης και της βιομηχανίας, τα ράκη, τα κιβώτια, τα χόρτα και τα φύλλα. Άχυρα δημητριακών και βαγάς έχουν χρησιμοποιεί για την κατασκευή διαχωριστικών τοιχωμάτων και ψαθοσκεπών.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ

Τα περισσότερα κουτιά αλουμινίου που παράγονται σήμερα είναι ανακυκλωμένα. Εδώ και 25 χρόνια έχουν αναπτυχθεί συστήματα που ευνοούν το περιβάλλον αλλά και την βιομηχανία. Αυτά τα οφέλη περιλαμβάνουν την διατήρηση φυσικών και ενεργειακών πηγών αλλά και το έδαφος. Το αλουμίνιο παράγεται σε μια διαδικασία κλειστού κυκλώματος. Αυτή η μέθοδος γλιτώνει ως και 95% της ενέργειας που χρειάζεται για να αναπαραχθεί  ένα κουτί από την αρχή. Έτσι γίνεται η εξοικονόμηση φυσικών πηγών.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΓΥΑΛΙΟΥ

Το γυαλί για ανακύκλωση λαμβάνεται με φορτηγά, αδειάζετε στις αποθήκες, μετά φορτώνεται σε έναν κινούμενο διάδρομο και περνάει κάτω από ένα γιγάντιο μαγνήτη ώστε να αφαιρεθούν τα μεταλλικά στοιχεία. Μετά περνάει από έλεγχο για αφαίρεση ξένων υλικών και στη συνέχεια διαχωρίζεται με βάση το χρώμα. Το τελικό προϊόν υψηλής ποιότητας προωθείται στους κατασκευαστές γυαλιών οι οποίοι κατασκευάζουν καινούργια μπουκάλια και βάζα. Μολονότι τεράστιες ποσότητες γυάλινων δοχείων χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, τα περισσότερα δεν ανακυκλώνονται. Σημαντικότερο πρόβλημα αποτελεί ο διαχωρισμός του από άλλα απορρίμματα και η διαλογή του κατά χρώμα.

Ηλεκτρονικά Απόβλητα

ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Μολονότι δεν είναι ευρέως γνωστό, τα ηλεκτρονικά απόβλητα περιέχουν πλήθος τοξικών ουσιών, αν και σε μερικές ποσότητες (εξαιρουμένων των παραπάνω, πολλές φορές σε ποσοστό 1% του βάρους ενός υπολογιστή).

•   Σε κάθε μόνιτορ υπολογιστή υπάρχουν 1,36-3,6 κιλά μολύβδου. Ο μόλυβδος μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο κεντρικό και περιφερειακό νευρικό σύστημα του ανθρώπου. Σημειώνεται ότι ο μόλυβδος που συναντάται σε χώρους υγειονομικής ταφής προέρχεται κατά 40% από ηλεκτρονικά ευρείας κατανάλωσης και είναι δυνατόν να ρυπάνει τα αποθέματα πόσιμου νερού μέσω έκπλυσης (ξεπλύματος). 

•   Το κάδμιο υπάρχει στους αντιστάτες, στους υπέρυθρους ανιχνευτές και στους ημιαγωγούς. Στο ανθρώπινο σώμα συγκεντρώνεται στα νεφρά. Σε περίπτωση παρατεταμένης έκθεσης σε χλωριούχου κάδμιο είναι δυνατόν να προκληθούν διάφορες μορφές καρκίνου. 

•   Το 22% του υδραργύρου που καταναλώνεται κάθε χρόνο ανά την υφήλιο χρησιμοποιείται σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Ο υδράργυρος μπορεί εύκολα να συσσωρευτεί στα έμβια όντα και περνά στην τροφική αλυσίδα μέσω των ψαριών. Προκαλεί χρόνια προβλήματα, καθώς και βλάβες του εγκεφάλου.

•   Το εξασθενές  χρώμιο χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά είδη για την προστασία τους από την οξείδωση αλλά και ως σκληρυντικό. Διέρχεται εύκολα από τις κυτταρικές μεμβράνες, θεωρείται γονιδιοτοξικο και πιθανώς βλάπτει το DNA. Επιπλέον, η ουσία μπορεί να εκλυθεί από τους χώρους υγειονομικής ταφής δεν είναι δεόντως σφραγισμένη. 

•   Ένας υπολογιστής αποτελείται κυρίως από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένου το PVC. Γενικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό των πλαστικών χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά είναι PVC (χλωριούχο πολυβινύλιο). Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που τεκμηριώνουν την άποψη ότι το PVC δεν προσφέρεται για αποτέφρωση. Επιπλέον, οι απώλειες πλαστικοποιητών, ειδικά των φθαλικων ενώσεων, κατά την υγειονομική ταφή του PVC αναγνωρίζεται ότι ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον.   

ΤΟΠΟΙ ΓΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ. Η πλειονότητα των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων μεταφέρεται σήμερα σε χωματερές. Σύμφωνα με την Αμερικανική Περιβαλλοντική Υπηρεσία, το 1997 περισσότεροι από 3,7 εκατομμύρια τόνοι ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων στις ΗΠΑ κατέληξαν σε χωματερές της χώρας. Υπολογίζεται ότι το 70% των βαρέων μετάλλων (συμπεριλαμβανομένων υδραργύρου και του καδμίου) στις χωματερές προέρχεται από αυτά τα απόβλητα. Η εναπόθεση σε χωματερές αντικαθιστάται τα τελευταία χρόνια με την υγειονομική ταφή. Τα απόβλητα διαστρώνονται, συμπιέζονται ώστε να αποκτήσουν τον μικρότερο δυνατό όγκο και καλύπτονται συστηματικά για κατάλληλο υλικό-ως επί των πλείστον χώμα-,ώστε να προφυλάσσεται το περιβάλλον από την ρύπανση. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τους μη ελενχώμενους χώρους υγειονομικής ταφής είναι σοβαρότατες. Στην Ελλάδα, υπάρχουν εν λειτουργία μόνο 31 χώροι υγειονομικής ταφής, ενώ άλλοι βρίσκονται υπό κατασκευή. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περιέρχονται στην ατμόσφαιρα 36 τόνοι υδραργύρου και 16 τόνοι καδμίου από την αποτέφρωση αποβλήτων. Συνήθως αυτό πιθανότατα ισχύει σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την εναπόθεσή τους στις χωματερές, παλαιοί υπολογιστές, περιφερειακά, κινητά τηλέφωνα και οθόνες παραμένουν στις αποθήκες τα 3/4 του συνόλου των Η/Υ που έχουν πουληθεί μέχρι σήμερα στις ΗΠΑ παραμένουν στοιβαγμένα σε γκαράζ ή άλλους αποθηκευτικούς χώρους. 

Τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να διατεθούν για ανακύκλωση. Με τον χαρακτηρισμό αυτό όμως λογίζονται πολλά διαφορετικά πράγματα, όπως η αποσυναρμολόγηση, ο τεμαχισμός, η καύση, η εξαγωγή κ.α. 

ΠΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Η χωριστή συλλογή και επεξεργασία των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων -με σκοπό την ανακύκλωση τους-συμβάλλει στο να είναι καθαρότερα τα αστικά απόβλητα και, κατά συνέπεια, στο να μειωθούν οι εκπομπές επικίνδυνων ουσιών στην ατμόσφαιρα λόγω τήξης ή αποτέφρωσης όσων από αυτά περιέχουν  βαρέα μέταλλα ή αλαγονούχες ουσίες. Οι κίνδυνοι από την ύπαρξη φωσφόρου στο εσωτερικό των οθονών CRT δεν είναι γνωστή, όμως το Αμερικανικό  ναυτικό προειδοποιεί ότι η επίστρωση είναι εξαιρετικά τοξική. Όσοι ανοίγουν με γυμνά χέρια οθόνες αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο όσο αφορά στην συγκεκριμένη ουσία. 

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης έχει εταίρους φορείς από Ευρωπαϊκές χώρες που δραστηριοποιούνται στη συλλογή και την ανακύκλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Πρόκειται για τον Γερμανικό όμιλο εταιρειών GOAB, που ασχολείται με την συλλογή και την αξιοποίηση χρησιμοποιημένων ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών, την εκπαίδευση και την κατάρτιση σε σχετικές δραστηριότητες καθώς και την πιστοποίησή τους. Από την άλλη πλευρά, όσοι από τους υπολογιστές δεν επισκευάζονται, αποσυναρμολογούνται και υποβάλλονται σε έλενχο. Όποιές συσκευές περιέχουν επικίνδυνες ουσίες αποθηκεύονται χωριστά, σε ειδικά κοντέινερ για να οδηγηθούν κατόπιν σε μονάδες ανακύκλωσης στην GOAB στην Γερμανία. Ότι απομένει, καταλήγει στο χώρο υγειονομικής ταφής στα Άνω Λιόσια. 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΧΑΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στις μεσαιωνικές πόλεις τα προβλήματα συλλογής των απορριμμάτων συνέβαλαν στην εξάπλωση των επιδημιών που εξόντωσαν εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά στα χρόνια εκείνα, ίσως, βρίσκεται και η αρχή του επαγγέλματος του ανακυκλωτή χαρτιού. Οι ρακκοσυλλέκτες, οι άνθρωποι μου μάζευαν τα χρησιμοποιημένα πανιά, δηλ. τα ράκκη, τροφοδοτούσαν τη βιομηχανία… χαρτιού (τότε το χαρτί προερχόταν κυρίως από πανιά) με τις αναγκαίες πρώτες ύλες. Σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως κι εδώ στην Ελλάδα (στην Ήπειρο κ.α.) οι ρακκοσυλλέκτες φρόντιζαν για την ανακύκλωση των «άχρηστων» πανιών.

Οι τσιγγάνοι, οι γύφτοι, πλανώδιοι σιδεράδες της αποχής, επιδιόρθωναν, μετασκεύαζαν, επαναξιοποιούσαν σιδερένια και άλλα μεταλλικά αντικείμενα, και γι’αυτό έχαιραν μεγάλης εκτίμησης. Πανηγύρι στηνόταν στο χωριό με την άφιξη του τσιγγάνου.

Στις αρχές του 20ου αιώνα οι γυρολόγοι μάζευαν ήδη συστηματικά τα χρησιμοποιημένα χαρτιά για ανακύκλωση στην τότε χαρτοβιομηχανία. Η κατανάλωση χαρτιού ήταν, όμως, πολύ μικρή, μερικές χιλιάδες τόνοι το χρόνο. Την εποχή εκείνη, οι εφημερίδες αφού διαβάζονταν δεν κατέληγαν αμέσως για ανακύκλωση, αλλά μετατρέπονταν σε υλικά συσκευασίας για το περιτύλιγμα των προϊόντων στο μπακάλικο, των ψαριών στο ιχθυοπωλείο. Τα χασαπόχαρτα, τα στρατσόχαρτα είναι τα κύρια προϊόντα ανακύκλωσης χαρτιού. Οι χρησιμοποιημένες εφημερίδες –έτσι κι αλλιώς ελάχιστες σε αριθμό και σε ελάχιστα αντίτυπα- ήταν το κύριο υλικό συσκευασίας στις αρχές του αιώνα. Οι ψαράδες, αν δεν χρησιμοποιούσαν βούρλα για να «κρεμάσουν» τα ψάρια, θα έφτιαχναν με μια παλιά εφημερίδα ένα χωνία για να βάλουν εκεί μέσα τα ψάρια που αγόραζε ο πελάτης. Οι μπακάληδες θα τύλιγαν τα αυγά με τις παλιές εφημερίδες. Το ίδιο έκαναν και οι μανάβηδες για τα περιορισμένα φρούτα και μαρούλια που πουλούσαν. Οι ανακυκλωτές της εποχής φόρτωναν στην πλάτη τους ή το πολύ πολύ σε ένα κάρο τις παλιές εφημερίδες και τις πουλούσαν ως υλικό συσκευασίας σε μπακάλικα, μανάβικα κι άλλα μαγαζιά. Τα χαρτιά περιτυλίγματος και τα χαρτιά πολυτελείας που είναι ελάχιστα ή ανύπαρκτα την περίοδο αυτή.

Τα περισσότερα χαρτιά εισάγονταν στην Ελλάδα. Από τα χαρτιά που παράγονταν στη χώρα (κυρίως κουτιά τσιγάρων, χοντρά χαρτόνια για πρόκες, στρατσόχαρτα για κρεοπωλεία και ιχθυοπωλεία αργότερα) τα περισσότερα –ποσοστό 60%- προέρχονταν από παλιά, από χρησιμοποιημένα χαρτιά που οι διάφοροι γυρολόγοι και οι «παλιοχαρτάδες» μάζευαν από το δρόμο, από τα τυπογραφεία κι από διάφορα εργοστάσια και εργαστήρια.

Την εποχή εκείνη η Αθήνα είναι μικρή, περιορίζεται γύρω από την Ακρόπολη. Ο Δήμος Βούτσελας ανοίγει μία μικρή αποθήκη στην Πλατεία Ψυρρή. Γύρω στο 1922 ξεκινάει η ανακύκλωση χαρτιού σε πιο συστηματική βάση. Γυρολόγοι μαζεύουν το χαρτί στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις και το πουλάνε στο Δήμο Βούτσελα. Στο χαρτοπολτό που εισάγεται από το εξωτερικό προστίθεται μία ποσότητα μέχρι 10% χρησιμοποιημένων χαρτιών.

Οι γυρολόγοι, οι «ρακοσυλλέκτες»-μία έννοια παρεξηγημένη- φορτωμένοι τους σάκους στην πλάτη μαζεύουν στην καλύτερη περίπτωση 50-100 κιλά χαρτί. Τα καροτσάκια και τα κάρα είναι σημαντική πολυτέλεια για τους ανακυκλωτές του χαρτιού την εποχή εκείνη. Μηχανήματα ή πρέσες δεν υπάρχουν. Στην καλύτερη περίπτωση μία κάσα μεταφέρεται επιτόπου και χρησιμοποιείται για τη συσκευασία και το δέσιμο των χαρτιών με τσέρκια, όταν η ποσότητά του είναι μεγάλη. Το χαρτί μπαίνει στην κάσα, πατιέται για να συμπιεστεί και στο τέλος τοποθετείται μια πόρτα για να πατηθεί και να συμπιεστεί περισσότερο. Οι μηχανικές πατέντες, οι πρώτες πρέσες, θα εμφανισθούν πολύ αργότερα, μετά τον πόλεμο. Οι περισσότερο γυρολόγοι, όμως, θα κουβαλάνε μέχρι πρόσφατα το χαρτί σε μεγάλα σακιά, τις μπούρδες από δρόμο σε δρόμο μέχρι να το παραδώσουνε για ανακύκλωση.

Σήμερα οι πιο οργανωμένοι από τους ρακκοσυλλέκτες, τους γυρολόγους, διαθέτουν κάποιο τρίκυκλο, ή ένα μικρό φορτηγάκι, που συνήθως είναι σε άσχημη κατάσταση, στα πρόθυρα διάλυσης. Νωρίς τα ξημερώματα θα συναντήσει ο αγουροξυπνημένος οδηγός στο Ρέντη και σε άλλες περιοχές, ηλικιωμένους ανθρώπους να τσουλάνε ή να σέρνουν ένα ξύλινοκαρότσι φορτωμένο με χαρτοκιβώτια. Μοναχικές σκιές που αγωνίζονται να παραδώσουν λίγο χαρτί και να πάρουν μερικά κατοστάρικα για να ξεδιψάσουν τα χείλη τους.

Οι πιο οργανωμένες χαρτοβιομηχανίες και οι βιομηχανίες γραφικών τεχνών έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στη χώρα μας τις αρχές του αιώνα που διανύομε: το φακελάδικο, το 1918, ο Λαδόπουλος στην Πάτρα, η μεγαλύτερη την εποχή εκείνη χαρτοποιία των Βαλκανίων, η Αίγλη, η Χαρτοποιία Αιγίου, το 1932, ο Σαραντόπουλος στην Αθήνα, η χαρτοποιία του Κεφάλα, η Αθηναϊκή, το 1938. Η βιομηχανία γραφικών τεχνών ΕΛ.ΚΑ. θα μεταφερθεί στην Αθήνα. Η δεκαετία πριν τον πόλεμο είναι σημαντική για την άνθηση της χαρτοβιομηχανίας και των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα, όπως και η δεκαετία του ’60.

Μετά τον πόλεμο καινούργιοι άνθρωποι μπαίνουν στο χώρο του χαρτιού και της ανακύκλωσης. Ο Κολιόπουλος, μετέπειτα χαρτοποιία ΠΑΚΟ, θα ανοίξει τη δική του αποθήκη, συγκεντρώνοντας 8-10 τόνους χαρτί τη μέρα, όταν οι χαρτοβιομηχανίες σήμερα συγκεντρώνουν πάνω από 200 τόνους χρησιμοποιημένου χαρτιού τη μέρα.

Οργανωμένα η ανακύκλωση του χαρτιού στην Ελλάδα ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Η κατανάλωση του χαρτιού έχει ήδη αυξηθεί κατακόρυφα, το ίδιο και η παραγωγή και οι ανάγκες της βιομηχανίας σε χρησιμοποιημένο χαρτί, σε πρώτες ύλες δηλ. για ανακυκλωμένα χαρτικά. Την εποχή αυτή οι πιο μεγάλοι «παλιοχαρτάδες» (αυτοί δηλαδή που ασχολούνται με το εμπόριο παλαιού χαρτιού) είναι 8-10 άτομα: Ο Δ. Βούτσελας, ο Αράπης, ο Ποντίκης, ο Ζαμίνος, ο Σταυρόπουλος, κ.ά.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 κατασκευάζεται το εργοστάσιο της Βιοχαρτικής στον Ασπρόπυργο και η ΠΑΚΟ στην Πελασγία που αξιοποιούν τα παλιά χαρτιά. Λίγα χρόνια αργότερα η Θεσσαλική και η ΜΕΛ Θεσσαλονίκης θα ξεκινήσουν παραγωγή χαρτιού χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τα άχυρα από τις καλλιέργειες δημητριακών, κυρίως στο Θεσσαλικό κάμπο.

Σήμερα το Σωματείο Εμπόρων Παλαιού Χαρτιού περιλαμβάνει πάνω από 80 απασχολούμενους οργανωμένα και σε πεαγγελματικό επίπεδο στην συλλογή χρησιμοποιημένου χαρτιού για ανακύκλωση. Εκατοντάδες φορτηγά διασχίζουν την Αττική, τη Θεσσαλονίκη κι άλλες πόλεις, αλλά και τους εθνικούς αυτοκινητόδρομους και συγκεντρώνουν ή μεταφέρουν στις βιομηχανίες καθημερινά χρησιμοποιημένο χαρτί για ανακύκλωση.

Η κατανάλωση χαρτιού στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει τους 800.000 τόνους το χρόνο, όταν το 1976 δεν ξεπερνούσε τους 400.000 τόνους. Κάθε χρόνο συγκεντρώνονται προς ανακύκλωση 300.000 τόνοι χρησιμοποιημένου χαρτιού (220.000 τόνοι από μεγάλους παραγωγούς, όπως σούπερ μάρκετ, βιομηχανίες, τυπογραφεία, βιβλιοδετεία, επιστροφές εφημερίδων και περιοδικών και άλλοι 80.000 τόνοι από σπίτια, γραφεία, κλπ).

Χιλιάδες άνθρωποι εξασφαλίζουν τα οικονομικά μέσα για την επιβίωσή τους συγκεντρώνοντας το χαρτί από τα υπόγεια των τυπογραφείων ή από υπερσύγχρονα γραφεία, από χώρους σκουπιδιών στο δρόμο ή τις εμπορικές περιοχές και τις αγορές, από σχολεία ή κοινωνικούς φορείς, από ανθρώπους που πιστεύουν ότι θα πλουτίσουν πουλώντας 100 κιλά χαρτί ή από ανθρώπους που μαζεύουν ακόμη και το πιο μικρό χαρτάκι πιστεύοντας ότι έτσι θα συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

Η ιστορία της ανακύκλωσης όμως δεν θα γραφτεί εύκολα και περισσότερο δεν θα συνοδευθεί από το αναγκαίο φωτογραφικό ή άλλο υλικό, το οποίο χάθηκε μέσα στα χρόνια. Στην προσπάθειά μας να συγκεντρώσουμε πληροφορίες για την ιστορία της ανακύκλωσης στην Ελλάδα, διαπιστώσαμε ότι οι φωτογραφίες των πρωταγωνιστών της ανακύκλωσης δεν υπάρχουν, οι εικόνες της ανακύκλωσης δεν ξέφτισαν μόνο από το χρόνο, χάθηκαν μαζί με τους ανθρώπους, που κουβάλησαν στην πλάτη τους χιλιάδες τόνους χρησιμοποιημένου χαρτιού για τη χαρτοβιομηχανία. Η προσπάθειά μας θα συνεχισθεί πιο συστηματικά και θα παρακολούσαμε να μας βοηθήσει οποιοσδήποτε έχει παρόμοιο υλικό (έγγραφα, φωτογραφίες, γράμματα) που μπορούν να βοηθήσουν στην καταγραφή της ιστορίας της ανακύκλωσης του χαρτιού, των «χαρτάδων» αλλά ταυτόχρονα και της ίδιας της χαρτοβιομηχανίας στη χώρα μας, που θα επιχειρήσουμε από τις σελίδες αυτής της εφημερίδας. Όχι μόνο για λόγους που σχετίζονται με το παρελθόν αλλά κυρίως για να μιλήσουμε για το μέλλον της ανακύκλωσης του χαρτιού.

Χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια παράγονται σήμερα στη χώρα μας από τη συλλογή χρησιμοποιημένου χαρτιού για ανακύκλωση. Παρόλα αυτά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένη πολιτική για προώθηση της ανακύκλωσης στη χώρα μας: νομοθετικές ρυθμίσεις, οικονομικά εργαλεία, ενημέρωση, επενδύσεις. Η ανακύκλωση χαρτιού στη χώρα μας δεν έχει φτάσει, ακόμη, τα υψηλά ποσοστά που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Η χαρτοποιία δεν μπορεί ακόμη να ικανοποιήσει τις ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις μίας σύγχρονης πολιτικής για την προώθηση της ανακύκλωσης και των ανακυκλωμένων προϊόντων. Οι πολίτες στη χώρα μας δεν γνωρίζουν ακόμη τα ανακυκλωμένα προϊόντα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά και πολύ περισσότερο δεν έχει δημιουργηθεί η αναγκαία ζήτηση ανακυκλωμένων προϊόντων που θα οδηγήσει σε ένα νέο ποιοτικό άλμα την υπόθεση της ανακύκλωσης στη χώρα μας.

Η αναγκαία νομοθετική ρύθμιση της ανακύκλωσης (που ελπίζουμε ότι επιτέλους θα υπάρξει μέσα στους επόμενους μήνες), η μεταστροφή δημοσίων, κοινωνικών και αυτοδιοικητικών φορέων προς τα ανακυκλωμένα χαρτικά, η μεγαλύτερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, νέες επενδύσεις στη βιομηχανία και η βελτίωση της υποδομής για την ανακύκλωση μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα μία νέα περίοδο για τη χαρτοποιία και την ανακύκλωση χαρτιού στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και λίγο πριν το τέλος του αιώνα, που χαρακτηρίστηκε από την ραγδαία κατανάλωση χαρτιού αλλά και από την πιο συστηματική σήμερα ανακύκλωση χαρτιού, ιδιαίτερα στις βιομηχανικές χώρες.

Αλλά αν θέλουμε να πετύχει η ανακύκλωση χαρτιού, εκτός από τα πιο πάνω, θα πρέπει όλοι οι φορείς που σχετίζονται με την ανακύκλωση (πολιτεία, βιομηχανία, τοπική αυτοδιοίκηση, χαρτέμποροι, οικολογικές οργανώσεις) να επεξεργαστούν ένα συγκεκριμένο σχέδιο και για την αναβάθμιση της δουλειάς και των μέσω συλλογής χαρτιού από τους γυρολόγους, τους ρακκοσυλλέκτες που μαζεύουν το χαρτί από το δρόμο. Ανάμεσα στα θέματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι:

• Για λόγους πάταξης της φοροδιαφυγής, η εφορία ζητάει από τους ρακκοσυλλέκτες τη διατήρηση βιβλίων και τη θεώρηση τιμολογίων. Κι αν αυτό είναι σωστό για οργανωμένες επιχειρήσεις, ποιός πιστεύει αλήθεια ότι άνθρωποι που δεν ξέρουν να γράφουν ούτε το όνομά τους, θα «μπλέξουν» με την εφορία, με τιμολόγια, ΦΠΑ για τις 2.000-3.000 δρχ. που βγάζουν τη μέρα με απίστευτο κόπο; Μία λύση είναι η δημιουργία ενός καταλόγου ρακκοσυλλεκτών που θα μπορούν να διακινούν χωρίς τιμολόγια περιορισμένες ποσότητες χαρτιού που μαζεύουν στο δρόμο.

• Συνήθως η συλλογή του χρησιμοποιημένου χαρτιού από τους δρόμους ή μέσα από τα σκουπίδια αποτελεί κίνδυνο για την υγεία των ρακκοσυλλεκτών. Το χαρτί ανακυκλώνεται με διαδικασίες τέτοιες που ουσιαστικά απαλλάσσεται από το 99,9% των παθογόνων που μπορεί να υπάρχουν στα σκουπίδια. Η υγεία, όμως, των ανθρώπων αυτών απειλείται σοβαρά (Σ.Σ. δεν και τεύχος περιοδικού ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, τεύχος 17, «Απορρίμματα και Υγεία»). Μία πρόταση είναι να υπάρχει συνεχής ιατρική παρακολούθηση και υποστήριξή τους, εκπαίδευση και ενημέρωσή τους, κυρίως μέσω δικών τους δικτύων αλληλοϋποστήριξης που πρέπει να δημιουργηθούν. Το πιο σημαντικό, όμως, μεσοπρόθεσμα είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, ώστε το χαρτί να συγκεντρώνεται όχι μέσα από σκουπιδοντενεκέδες, αλλά διαχωρισμένο και σχετικά καθαρό.

• Η συνεργασία με τη βιομηχανία και η εκπαίδευση των γυρολόγων στις ποιότητες του χαρτιού μπορεί να συμβάλλει στην εξασφάλιση καλύτερων ποιοτήτων ανακυκλωμένων προϊόντων.

• Ένα ποσοστό των ανταποδοτικών τελών, των τελών καθαριότητας των Ο.Τ.Α. που καλύπτουν το κόστος συλλογής απορριμμάτων πρέπει να διατίθεται προς όφελος της συλλογής χαρτιού για ανακύκλωση. Αυτό το μέτρο σε συνδυασμό με οικονομικά εργαλεία, όπως είναι για παράδειγμα η εφαρμογή ενός «τέλους ανακύκλωσης» σε όσα προϊόντα καταλήγουν σήμερα στα άχρηστα, μπορεί να εξασφαλίσει μακροχρόνια το κόστος συλλογής κι αξιοποίησης του χαρτιού (και των άλλων υλικών), που είναι πράγματι υψηλό. Αλλά αυτό που κοστίζει σήμερα εξαιρετικά ακριβά είναι η συλλογή των σκουπιδιών ως άχρηστων: η συλλογή ενός τόνου σκουπιδιών και η μεταφορά τους σε μία χωματερή έχει φθάσει να κοστίζει 20.000-50.000 δρχ. Η ελάττωση των σκουπιδιών που αντιμετωπίζονται σήμερα σαν άχρηστα και η αξιοποίηση του μεγαλύτερου ποσοστού τους δεν θα έχει μόνο περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη αλλά και σημαντικά οικονομικά οφέλη, ενώ θα συμβάλει και στη δημιουργία πολύ περισσότερων νέων θέσεων εργασίας.

Η 14η Ιουνίου καθορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα του Εθελοντή Αιμοδότη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον Ερυθρό Σταυρό και την Ερυθρά Ημισέληνο, την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εθελοντών Αιμοδοτών και τον Διεθνή Οργανισμό Μετάγγισης Αίματος.

Αφορμή στάθηκαν τα γενέθλια του αυστριακού ιατρού Καρλ Λαντστάινερ, που ανακάλυψε τις ομάδες αίματος το 1900 και αργότερα τα ρέζους, τιμήθηκε δε, με το Nobel Ιατρικής το 1930 για τη σημαντική αυτή ανακάλυψη.

Την ημέρα αυτή τιμάται ο ανώνυμος εθελοντής αιμοδότης και ο αλτρουισμός που επιδεικνύει προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό του, προσφέροντας δύο πολύτιμα αγαθά του χωρίς ανταμοιβή: 10 λεπτά χρόνο από τη ζωή του και 400 κ.ε. αίμα από τα 6 λίτρα που διαθέτει.

Το μήνυμα του εορτασμού της Ημέρας του Εθελοντή Αιμοδότη δεν είναι μόνο να εξαλείψει την προκατάληψη, το φόβο και την άγνοια γύρω από την αιμοδοσία, αλλά κυρίως:

• να προσελκύσει νέους εθελοντές αιμοδότες

• να ενθαρρύνει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να γίνουν κανονικοί αιμοδότες, δηλαδή τακτικοί εθελοντές αιμοδότες

• να μεταγγίσει στη νέα γενιά αιμοδοτών την ιδέα της μη αμειβόμενης Εθελοντικής Αιμοδοσίας.

&nbsp?

Κάθε χώρα, για να καλύψει τις ανάγκες της σε αίμα, χρειάζεται 60.000 φιάλες αίμα, σε 1.000.000 κατοίκους και άρα στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων απαιτούνται τουλάχιστον 600.000 μονάδες, από τις οποίες μόνο το 40% καλύπτεται από εθελοντές αιμοδότες.

Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000 και πρωτογιορτάσθηκε στις 20 Ιουνίου 2001, με αφορμή τα 50 χρόνια από την υπογραφή της «Συνθήκης για το καθεστώς των προσφύγων».

Η Συνθήκη αυτή προέβλεπε, μεταξύ άλλων, τη σύσταση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η οποία ήταν επιφορτισμένη να βοηθήσει στη μετεγκατάσταση των 1,2 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είχαν μείνει άστεγοι εξαιτίας του Β” Παγκόσμιου Πολέμου. Στα 54 χρόνια της ύπαρξής της, η Ύπατη Αρμοστεία έχει βοηθήσει πάνω από 50 εκατομμύρια ανθρώπους και για τις προσπάθειές της αυτές έχει τιμηθεί δύο φορές με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξαιτίας βάσιμου φόβου δίωξης, με βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την εθνικότητά τους ή τη συμμετοχή τους σε μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.

Σήμερα, η Ύπατη Αρμοστεία είναι ένας από τους κυριότερους ανθρωπιστικούς οργανισμούς στον κόσμο. Τα περισσότερα από 5.000 στελέχη της, πολλά από τα οποία αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρούς κινδύνους κατά της προσωπικής τους ασφάλειας, βοηθούν πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους πουν συγκεντρώνουν την ιδιότητα του πρόσφυγα.

Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τα κράτη – μέλη και η Ε.Ε. υιοθετούν ολοένα και αυστηρότερα μέτρα, τόσο ως προς τον χαρακτηρισμό των αιτούντων άσυλο ως προσφύγων, όσο και ως προς την όλη διαδικασία του ασύλου. Η αντίληψη που κυριαρχεί είναι ότι οι αιτούντες άσυλο δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους επειδή κινδυνεύει η ζωή τους, αλλά για οικονομικούς λόγους.

Η Ελλάδα αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό για τους πρόσφυγες. Δέχεται μικρό αριθμό αιτήσεων για άσυλο, αλλά είναι η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό αναγνώρισης προσφυγικού και ανθρωπιστικού καθεστώτος. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό αναγνώρισης κυμαίνεται περίπου στο 1% επί των αιτήσεων. Η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο διαμένουν για μεγάλο χρονικό στη χώρα μας, αφού η διαδικασία για τη χορήγηση ή όχι του προσφυγικού ή ανθρωπιστικού καθεστώτος είναι μακροχρόνια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στην παρανομία χωρίς να διαφαίνεται η πολιτική βούληση για την αναγνώρισή τους και την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.

Η Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα πρωτογιορτάστηκε στις 19 Ιουνίου 1910 και έκτοτε γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου. Με δώρα απ” όλη την οικογένεια τιμώνται ο πατέρας, ο παππούς ή ο προπάππους.

Εμπνεύστρια της Παγκόσμιας Ημέρας του Πατέρα ήταν η αμερικανίδα Σονόρα Σμαρτ Ντοντ, που θέλησε να καθιερώσει μια γιορτή ανάλογη με την Ημέρα της Μητέρας, προκειμένου να τιμήσει τον πατέρα της Γουίλιαμ Τζάκσον Σμαρτ, βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου, που ανέθρεψε μόνος του τα 6 παιδιά της οικογένειας.

Το 1946 η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, με τη συμπλήρωση 50 ετών από την αναβίωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, άρχισε να εορτάζει την επέτειο της έναρξης των Αγώνων στις 6 Απριλίου, έχοντας μάλιστα κάνει πρόταση στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, όπως η ημερομηνία αυτή αποτελέσει κοινό εορτασμό.

Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε, όμως, να ορίσει ως Ολυμπιακή Ημέρα την 23η Ιουνίου, ημέρα ίδρυσής της το 1894 και ανάθεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.

Η ΕΟΕ και όλες οι Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές ανά τον κόσμο, ακολουθώντας την απόφαση της ΔΟΕ, εορτάζουν την Ολυμπιακή Ημέρα στις 23 Ιουνίου κάθε χρόνο.

Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησής τους, αλλά και για να τιμήσει τον κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τους τελευταίους 12 μήνες 210 εκατομμύρια άνθρωποι, ηλικίας 15 – 64 ετών ή το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, έκανε χρήση παράνομων ναρκωτικών ουσιών, τουλάχιστον μία φορά. Οι θάνατοι από τα ναρκωτικά ξεπέρασαν τις 200.000. Το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών στο ίδιο διάστημα ξεπέρασε τα 320 δισεκατομμύρια δολάρια.

Στην Ελλάδα, από το 1995 έως το πρώτο τρίμηνο του 2011 έχασαν τη ζωή τους από ναρκωτικά 6.467 άνθρωποι. Χειρότερη χρονιά όλων ήταν το 2003, όταν 991 άνθρωποι προστέθηκαν στον μαυροπίνακα του λευκού θανάτου.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΕKΤΕΠΝ, περίπου 13.000 άτομα κατηγορήθηκαν το 2010 για παραβάσεις του νόμου «περί ναρκωτικών». Ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 15 χρόνια, με διάφορες αυξομειώσεις ενδιάμεσα. Από το σύνολο αυτό, ποσοστό περίπου 11% καταδικάζεται, και από αυτούς το 64% για χρήση, κατοχή και καλλιέργεια μικροποσότητας προς ιδίαν χρήση. Αυτοί που καταλήγουν στη φυλακή αποτελούσαν το 2010 το 36% του συνόλου των φυλακισμένων, ποσοστό που εμφανίζει μείωση για δύο συνεχείς χρονιές.

Το προφίλ του χρήστη δεν είχε σημαντική διαφορά το 2011, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η πλειονότητα των χρηστών που προσέγγισαν, πέρυσι, τα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ είναι άνδρες ελληνικής υπηκοότητας, με μέση ηλικία τα 29,5 χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό προσήλθε στις μονάδες με δική του πρωτοβουλία. Περισσότεροι από έξι στους δέκα είναι άνεργοι. Οι μισοί είναι απόφοιτοι λυκείου, ενώ ένας στους πέντε δεν είχε ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση.

Κύρια ουσία κατάχρησης παραμένει η ηρωίνη και τα οπιοειδή, παρατηρείται ωστόσο σταδιακή μείωση της χρήσης τους τα τελευταία χρόνια. Η ηπατίτιδα C αποτελεί την επικρατέστερη μολυσματική ασθένεια, με έναν στους τέσσερις χρήστες να γνωρίζει ότι πάσχει, ενώ ένα περίπου αντίστοιχο ποσοστό δεν έχει εξεταστεί ποτέ για τις ηπατίτιδες (B και C) ή τον HIV.

Χαρακτηριστική είναι η αύξηση του ποσοστού των μαθητών που έχει κάνει χρήση κάποιας εξαρτησιογόνας ουσίας, κυρίως κάνναβης, σε 15,2% από 12% που ήταν το προηγούμενο έτος, με παράλληλη μείωση της ηλικίας έναρξης της χρήσης. Το ποσοστό αυτό έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια στη χώρα μας και η αύξηση αυτή συμβαδίζει με το αυξητικό ποσοστό των νέων που θεωρούν ακίνδυνη τη χρήση της κάνναβης.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διεθνούς Δικαιοσύνης γιορτάζεται με πρωτοβουλία του «Συμμαχίας για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο» (ενός συνασπισμού μ.κ.ο.), κάθε χρόνο στις 17 Ιουλίου για να κάνει γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα το αναδυόμενο σύστημα της τακτικής διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, που επιλαμβάνεται υποθέσεων για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου κ.ά.).

Στις 17η Ιουλίου 1998 υιοθετήθηκε η Σύμβαση της Ρώμης, με την οποία συνεστήθη το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με έδρα τη Χάγη και τέθηκε σε ισχύ από το 2002. Μέχρι τότε, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας επιλαμβάνονταν τα λεγόμενα ad hoc δικαστήρια (δικαστήρια εκ των υστέρων, συνιστώμενα για να δικάσουν μία υπόθεση), όπως της Νυρεμβέργης και του Τόκιο για τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο, της Χάγης για τον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας και της Τανζανίας για τη γενοκτονία στη Ρουάντα).

Από το 2002, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας υπάγονται στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει δικαιοδοσία μόνο στα κράτη που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Ρώμης και αυτή την περίοδο είναι 106 από τα 192 που συγκροτούν τον ΟΗΕ. Χώρες με μεγάλη επιρροή στη διεθνή πολιτική σκηνή, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Ισραήλ και η Τουρκία, δεν είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, δυσχεραίνοντας την απονομή της διεθνούς δικαιοσύνης και αποτελώντας τροχοπέδη στην επιβολή της.

Η Διεθνής Ημέρα Φιλίας (International Day of Friendship) καθιερώθηκε το 2011 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (A/RES/65/275) και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 30 Ιουλίου.

Τα βασικό πιστεύω των εμπνευστών της Διεθνούς Ημέρας Φιλίας είναι ότι η φιλία μεταξύ των λαών, χωρών, πολιτισμών και ατόμων, μπορεί να γεφυρώσει τις διαφορές και να συμβάλλει στην εμπέδωση της ειρήνης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η λαμπρότερη θεομητορική γιορτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου και τη μετάστασή της από τη Γη στον Ουρανό.

Ελευθερώτρια, Οδηγήτρια, Γιάτρισσα, Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Παντάνασσα, Κεχαριτωμένη, Μολυβδοσκέπαστη, Τουρλιανή, Αθηνιώτισσα. Εκατοντάδες τα λατρευτικά ονόματα που της δόθηκαν και αναρίθμητα τα προσκυνήματα, όπου προστρέχουν σήμερα χιλιάδες πιστών.

Μεγαλύτερο προσκύνημα όλων αυτό της Μεγαλόχαρης στην Τήνο, όπου ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου αποτελεί τη λαμπρότερη γιορτή. Χιλιάδες πιστών, πολλοί εξ αυτών γονατιστοί, κάθε χρόνο ανηφορίζουν με θρησκευτική ευλάβεια προς το Ναό της Ευαγγελίστριας για να εκπληρώσουν το τάμα τους στην εικόνα της Παναγίας. Η περιφορά του Επιταφίου και η μεγαλοπρεπής λιτάνευση της εικόνας σε ολόκληρη τη πόλη δημιουργούν θρησκευτικό δέος και συγκίνηση.

Στο διπλανό κυκλαδίτικο νησί, την Πάρο, ο παλαιοχριστιανικός ναός της Εκατονταπυλιανής, στο λιμάνι της Παροικιάς, από τις εντυπωσιακότερες εκκλησίες του Αιγαίου, φοράει τα γιορτινά του. Στην πρωτεύουσα του νησιού, χαρακτηριστική είναι η περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας, που δίνει το έναυσμα για το παραδοσιακό γλέντι που θα ακολουθήσει με νησιωτικούς χορούς και με το κρασί της Πάρου να ρέει εν αφθονία. Την ίδια ώρα, στο λιμανάκι της Νάουσας, δεκάδες καΐκια με αναμμένες δάδες προσεγγίζουν την προβλήτα και δίνουν το σύνθημα για να αρχίσει η γιορτή

Από την πλευρά του, ο Ποντιακός Ελληνισμός συναντάται στις πλαγιές του Βερμίου όρους, στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, για να γιορτάσει με θρησκευτική μεγαλοπρέπεια. Χιλιάδες προσκυνητών από ολόκληρη την Ελλάδα συρρέουν στην ιστορική εκκλησία, σύμβολο των «χαμένων πατρίδων» και της ποντιακής πίστης, όπου η Θεία Λειτουργία και ο Μεγάλος Εσπερινός της Κοίμησης της Θεοτόκου τελούνται με μεγάλη ευλάβεια. Στο αποκορύφωμα της γιορτής, ποντιακά συγκροτήματα προσφέρουν μοναδικές στιγμές με παραδοσιακούς σκοπούς και πολύωρο γλέντι.

Ξακουστά τα πανηγύρια για το «Πάσχα του καλοκαιριού» σε όλη την Ελλάδα. Από τον Βορρά μέχρι τον Νότο, από την Ανατολή ως τη Δύση ηχούν παραδοσιακοί ρυθμοί:

Στην Αττική, πανηγύρι στήνεται το Δεκαπενταύγουστο στην Ιερά Μονή της Παναγίας των Κλειστών. Τις κατανυκτικές λειτουργίες ακολουθεί λαμπρό πανηγύρι σε κατάφυτο περιβάλλον σε υψόμετρο 410, στα βόρεια της Φυλής. Το σημαντικό αυτό μοναστήρι χρονολογείται από το 12ο αι. Στην αρχή λειτούργησε ως ανδρικό μοναστήρι και από το 1932 ανασυστάθηκε ως γυναικεία μονή.

- Στα Ζαγοροχώρια, οι εκδηλώσεις για τη γιορτή της Παναγίας είναι τριήμερες. Οι απόδημοι Ηπειρώτες επιστρέφουν για να τιμήσουν τη μνήμη της και να γιορτάσουν με παραδοσιακούς ηπειρωτικούς σκοπούς στα πατροπαράδοτα πανηγύρια που κορυφώνονται το τριήμερο Παρασκευή - Κυριακή.

- Στην Κοζάνη, οι «καβαλάρηδες της Σιάτιστας» κάθε χρόνο συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών, όχι μόνο από τη Δυτική Μακεδονία, αλλά από ολόκληρη τη χώρα. Στην πόλη της Σιάτιστας, τη λειτουργία παρακολουθούν προσκυνητές καβαλάρηδες πάνω σε στολισμένα άλογα. Με το πέρας της λειτουργίας επιστρέφουν έφιπποι στην πόλη όπου πλήθος κόσμου τους περιμένει για να δώσουν το έναυσμα της γιορτής. Το έθιμο χρονολογείται από την Τουρκοκρατία, ως μια ευκαιρία για τους σκλαβωμένους Έλληνες να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά.

-Στα Θεοδώριανα 'Αρτας, το πρωί η πομπή των προσκυνητών κατεβαίνει στο χωριό από το ξωκκλήσι της Παναγίας πεζή και με την εικόνα της στα χέρια, ενώ το βράδυ με το χτύπημα της καμπάνας συγκεντρώνονται στην πλατεία του χωριού για να διασκεδάσουν και να χορέψουν το «διπλοκάγκελο».

Στην ηπειρωτική Ελλάδα, ξακουστά πανηγύρια γίνονται, επίσης, στο Τσεπέλοβο στην Τύμφη Ιωαννίνων, στην Επισκοπή της Τεγέας στην Αρκαδία, στη Βλάστη Κοζάνης, στην Παναγία Αμπελακιώτισσα στην Ορεινή Ναυπακτία, στην Ευαγγελίστρια του Βόλου, στην Παναγία Κοσμοσώτηρα στις Φέρες Έβρου κ.α.

Αλλά και η νησιωτική Ελλάδα δεν υπολείπεται στα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου, από τα οποία δεσπόζουν εκείνα:
- στην Κεφαλονιά, όπου πλήθος πιστών συγκεντρώνεται κάθε χρόνο στην αυλή της Iεράς Mονής της Παναγιάς της Φιδούς στην περιοχή Mαρκόπουλου, Kεφαλονιάς για να δουν τα «φιδάκια της Παναγίας». Τα φιδάκια εμφανίζονται στο καμπαναριό και η εκκλησιαστική επιτροπή τα μεταφέρει στο προαύλιο του Iερού Nαού. Σύμφωνα με την παράδοση, τα φιδάκια φέρνουν καλή τύχη στο νησί και αν δεν εμφανιστούν, ο οιωνός είναι κακός, όπως έγινε, για παράδειγμα, τη χρονιά των μεγάλων σεισμών, μερικές δεκαετίες πριν.
- στο νησί του Παπαδιαμάντη, τη Σκιάθο, όπου το βράδυ της παραμονής γίνεται η έξοδος του επιταφίου της Παναγίας υπό τη συγκινητική μελωδία των εγκωμίων της Θεοτόκου που ψάλλουν όλοι μαζί οι Σκιαθίτες.

- στη Λέσβο, όπου στη γραφική κωμόπολη της Αγιάσου στο επίκεντρο της ημέρας είναι η ξακουστή εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, όπου η ομώνυμη εικόνα είναι έργο του ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα.
Πολλοί προσκυνητές με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης περπατούν 25 χιλιόμετρα για να φτάσουν στον αυλόγυρο της Παναγιάς της Αγιασώτισσας και να διανυκτερεύσουν. Την ημέρα της γιορτής, μετά τη λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό και ακολουθεί ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του Ανατολικού Αιγαίου
- στη Θάσο, στο χωριό Παναγιά, όπου μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται από πολυμελή μπάντα, οι πιστοί μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας και παρακάθονται στο γιορτινό τραπέζι που περιλαμβάνει πατάτες, ρύζι και μοσχάρι στιφάδο
-
στην Κάρπαθο, στην οποία το πανηγύρι της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Όλυμπο, είναι από τα πιο κατανυκτικά. Αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που γίνεται στη μικρή πλατεία, μπρος στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό, αργόσυρτο και με σοβαρή διάθεση. Ξεκινά από τους άντρες και ακολουθούν οι γυναίκες ντυμένες με τις εκπληκτικής ομορφιάς παραδοσιακές γιορτινές στολές τους

- στην Πάτμο, το νησί της Ορθοδοξίας, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το ιστορικό Μοναστήρι της Αποκάλυψης, ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος περιφέρεται από τους μοναχούς στα σοκάκια του νησιού, ενώ οι καμπάνες ηχούν ασταμάτητα
- στην Κάσο και στο χωριό Παναγιά, όπου γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού. Όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα τηρούνται με ευλάβεια και δεν είναι λίγοι οι ξενιτεμένοι Κασιώτες που επιλέγουν αυτή τη μέρα για να επισκεφθούν τον τόπο τους
- στα Κουφονήσια, όπου γιορτάζει η Παναγιά στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους ντόπιους και κατόπιν όλοι μεταφέρονται με καΐκια στο Πάνω Κουφονήσι για γλέντι με θαλασσινούς μεζέδες μέχρι πρωίας

- αλλά και στην Παναγία Σπηλιανή στη Νίσυρο, στο Μοναστήρι Παναγίας του Χάρου στους Λειψούς, στην Παναγία Φανερωμένη και στην Παναγιά τη Θαλασσινή στην 'Ανδρο, στην Παναγία Κρεμαστή στη Ρόδο, στην Παναγιά Καστριανή στην Τζια, στην Παναγιά Πανοχωριανή στην Αμοργό, στην Παναγία στη Σέριφο και στο Φιλότι της Νάξου, στην Πορταΐτισσα στην Αστυπάλαια και σε άλλες γωνιές της Ελλάδας, η ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου εορτάζεται με μεγαλοπρέπεια. Τα ήθη και τα έθιμα της ημέρας συνεχίζονται από γενιά σε γενιά, σε μια προσπάθεια να κρατηθούν στο χρόνο.

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) είναι μια ετήσια εμπορική εκθεσιακή εκδήλωση μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που λαμβάνει χώρα στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης έκτασης 180.000 τ.μ. στη Θεσσαλονίκη. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1926 και σήμερα διοργανώνεται από την HELEXPO.

Η ίδρυση του εθνικού εκθεσιακού φορέα μετρά περισσότερες από οκτώ δεκαετίες ζωής. Πνευματικός πατέρας της διοργάνωσης ήταν ο βουλευτής, Νικόλαος Γερμανός, ο οποίος στις 28 Απριλίου του 1925 υπέβαλε αίτηση στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, ζητώντας άδεια για την πραγματοποίηση μιας διεθνούς εκθέσεως, της πρώτης στη χώρα. Η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε στις 3 Οκτωβρίου του 1926, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός σημαντικού κεφαλαίου για την οικονομία της περιοχής. Στις σημερινές της εκθεσιακές εγκαταστάσεις η ΔΕΘ-Helexpo μεταφέρθηκε οριστικά το 1937. Η λειτουργία της διακόπηκε προσωρινά εξαιτίας του πολέμου, ενώ το 1950 χρηματοδοτήθηκε από το σχέδιο Μάρσαλ για την αποκατάσταση του λεηλατημένου εκθεσιακού χώρου.

Κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 οι Έλληνες εκθέτες που συμμετείχαν στις διοργανώσεις ανέρχονταν σε 400, ενώ οι ξένοι έφταναν τους 1.500 κατά μέσο όρο ανά διοργάνωση. Το 1967 μάλιστα οι επισκέπτες άγγιξαν τον αριθμό ρεκόρ του 1,7 εκατομμυρίου. Στη δεκαετία του ’70 κατασκευάστηκαν τα μεγαλύτερα περίπτερα της ΔΕΘ-Helexpo, τα οποία λειτουργούν μέχρι και σήμερα, ενώ το 1973 διοργανώθηκαν οι πρώτες κλαδικές εκθέσεις, η Διεθνής Έκθεση Γούνας και η Διεθνής Έκθεση Μαρμάρου. Ο εθνικός εκθεσιακός φορέας διασπάσθηκε σε δύο εταιρείες, τη ΔΕΘ και τη Helexpo, το 1999 και επανενώθηκε σε ένα κοινό εταιρικό σχήμα το 2013. Στις οκτώ δεκαετίες της ζωής της η ΔΕΘ συσσώρευσε τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία στη διαχείριση εκθεσιακών υποδομών, αλλά και στη διοργάνωση εκθέσεων. Σήμερα αποτελεί επίσημο σύμβουλο της πολιτείας σε θέματα εκθεσιακής πολιτικής, διοργανώνει μεγάλες κλαδικές εκθέσεις, περιφερειακές εκθέσεις ανά την Ελλάδα, συμμετέχει σε μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού με εθνικά περίπτερα και διαχειρίζεται τις  εγκαταστάσεις του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης και του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Αθηνών.

Το Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο της ΔΕΘ-Helexpo στη Θεσσαλονίκη αναπτύσσεται σε έκταση 180.000 τ.μ., εκ των οποίων τα 62.000 τ.μ. αποτελούν στεγασμένο εκθεσιακό χώρο. Το εκθεσιακό συγκρότημα απαρτίζεται από τρία συνεδριακά κέντρα, το «Νικόλαος Γερμανός», το «Ιωάννης Βελλίδης» και το Helexpo Corona, συνολικής χωρητικότητας 4.000 θέσεων. Τα τρία συνεδριακά κέντρα είναι εξοπλισμένα με σύγχρονα ηλεκτρονικά και οπτικοακουστικά συστήματα. Πέραν των εκθεσιακών της εγκαταστάσεων στη Θεσσαλονίκη, η ΔΕΘ-Helexpo έχει στην ιδιοκτησία της το Helexpo Maroussi, στη λεωφόρο Κηφισίας στο Μαρούσι. Πρόκειται για ένα κτίριο πολλαπλών χρήσεων, με βασική λειτουργία την εκθεσιακή, καθώς φιλοξενεί εκθέσεις σε έκταση 30.000 τ.μ., ενώ διαθέτει και συνεδριακό χώρο δυναμικότητας 600 θέσεων. Το εν λόγω εκθεσιακό κέντρο μπορεί να υποστηρίξει τη διοργάνωση και πολιτιστικών, κοινωνικών και επιχειρηματικών εκδηλώσεων.

Η ΔΕΘ-Helexpo έχει την ευθύνη διοργάνωσης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, διοργανώνει περισσότερες από 15 κλαδικές εκθέσεις ετησίως, πραγματοποιεί περιφερειακές εκθέσεις ανά την Ελλάδα, οργανώνει τα εθνικά περίπτερα σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού, διοργανώνει συνέδρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις, διαχειρίζεται και εκμεταλλεύεται την περιουσία της και τον ραδιοφωνικό σταθμό Ράδιο ΔΕΘ 104,9 και παρέχει συμβουλές στην πολιτεία για την εκθεσιακή πολιτική. Μεταξύ των στόχων της είναι η ανάπτυξη και σύσφιγξη των οικονομικών και φιλικών δεσμών μεταξύ των λαών, η προβολή της ελληνικής παραγωγής, η στήριξη της Ελληνικής παραγωγής και μεταποίησης, καθώς και η προβολή του ελληνικού τουρισμού.

Το εκθεσιακό ημερολόγιο του εθνικού εκθεσιακού φορέα περιλαμβάνει πάνω από 15 κλαδικές εκθέσεις, οι οποίες παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία διατηρούν τη δυναμική τους, ενώ διευρύνεται συνεχώς και ο αριθμός εμπορικών επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Από την Infacoma, την Philoxenia, την Agrotica, την Zootechnia, μέχρι την Detrop, την Kosmima, την Furnidec, την Furnima, την EnergyTech και πολλές ακόμα διοργανώσεις, κάθε χρόνο επεκτείνεται και σε νέα αντικείμενα προσαρμοζόμενη στις ανάγκες της αγοράς. Παράλληλα, το εκθεσιακό της πρόγραμμα είναι εμπλουτισμένο με την οργάνωση εθνικών συμμετοχών σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού κυρίως  σε χώρες των Βαλκανίων -«International Technical Fair» στη Βουλγαρία, «Technoma» στην πΓΔΜ, «Agrokos & Drinks» και Expokos στo Κοσσυφοπέδιο και Διεθνής Εμπορική Έκθεση Αλβανίας- και όχι μόνο. Ακόμη, η ΔΕΘ-Helexpo οργάνωσε την εθνική συμμετοχή στην μεγαλύτερη έκθεση πληροφορικής του κόσμου, τη CeBIT, στο Ανόβερο της Γερμανίας, την πρώτη ελληνική εθνική συμμετοχή σε αυτή τη διοργάνωση μετά από δύο δεκαετίες.

Η εταιρεία έχει αναπτύξει σημαντική παρουσία στις αγορές των Βαλκανίων, με συμμετοχές στις μεγαλύτερες εκθεσιακές διοργανώσεις στους κλάδους των τροφίμων, των δομικών υλικών και του μηχανολογικού εξοπλισμού, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει άνοιγμα και στην Iβηρική Xερσόνησο, αλλά και σε αγορές όπως αυτές της Πολωνίας και της Ρωσίας. Χρόνο με τον χρόνο η ΔΕΘ-Helexpo γίνεται το «όχημα» για όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις που επιδιώκουν την ανάπτυξη εξωστρεφών δράσεων. Η στρατηγική διεθνοποίησης που ακολουθεί συνίσταται στον συνεχή εμπλουτισμό της εκτός συνόρων εκθεσιακής της ατζέντας με νέες διοργανώσεις, ενώ περιλαμβάνει και τη σύναψη συνεργασιών με σημαντικούς ξένους εκθεσιακούς οργανισμούς. Στο εκθεσιακό πρόγραμμα της ΔΕΘ-Helexpo σε περίοπτη θέση βρίσκεται και η διοργάνωση επιχειρηματικών αποστολών στο εξωτερικό. ΔΕΘ-Helexpo έχει υπογράψει και μνημόνιο συνεργασίας με τον Ρωσικό εκθεσιακό φορέα EUROEXPO. Το μνημόνιο προβλέπει τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο εκθεσιακών φορέων, μέσω της συμμετοχής σε εκθέσεις, που διοργανώνουν σε Ρωσία και Ελλάδα, αλλά και της πραγματοποίησης επιχειρηματικών αποστολών.

Η ΔΕΘ-Helexpo αντιλαμβανόμενη τη δύναμη της ελληνικής ομογένειας και τον ρόλο που μπορεί να παίξει για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας άνοιξε κανάλι επικοινωνίας με την Παγκόσμια Διακοινοβουλευτική Ένωση Ελληνισμού (ΠαΔΕΕ), φέρνοντας πιο κοντά τους ομογενείς βουλευτές και επιχειρηματίες από πολλές χώρες του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό και μετά την πρώτη γνωριμία του 2012 διοργάνωσε τον Ιούλιο του 2013 επιχειρηματικό φόρουμ με τη συμμετοχή της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού. Στο πλαίσιο του φόρουμ αυτού, όπου πέραν των ομογενών βουλευτών συμμετείχαν και ομογενείς επιχειρηματίες, αποφασίστηκε η δημιουργία μίας μόνιμης Γραμματείας στη Θεσσαλονίκη, που θα υποστηρίζει το επιχειρηματικό κομμάτι της ΠαΔΕΕ, με σκοπό τη δικτύωση των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο αυτό, θα καθιερωθεί σε ετήσιο θεσμό στην πόλη η διοργάνωση επιχειρηματικού φόρουμ με τη συμμετοχή της ΠαΔΕΕ μετά και το πρώτο επιτυχημένο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο Διεθνές Εκθεσιακό & Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης.

Με γνώμονα την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια των τοπικών οικονομιών κινείται η ΔΕΘ-Helexpo όσον αφορά στην άσκηση της περιφερειακής της πολιτικής. Στόχος της είναι η ανάδειξη της τοπικής παραγωγής, η αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων περιοχών που συχνά στερούνται της απαιτούμενης προβολής και η ανάπτυξη της τοπικής επιχειρηματικότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση έχει προχωρήσει στη δημιουργία δικτύου περιφερειακών εκθεσιακών και συνεδριακών κέντρων, που με τη στήριξη και τη συνεργασία των τοπικών φορέων ανά την Ελλάδα, αποτελεί εργαλείο για τη διάχυση της εκθεσιακής ιδέας. Η ΔΕΘ-Helexpo διοργανώνει ετησίως την περιφερειακή έκθεση «Ανατολική Μακεδονία Θράκη», ενώ τα προηγούμενα χρόνια διοργάνωνε και την έκθεση «Κρήτη». 

Η διεθνοποίηση μέσα από τη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας με διεθνείς εκθεσιακούς φορείς βρίσκεται μεταξύ των πρώτων προτεραιοτήτων της εταιρείας. Προϊόν των ενεργειών της για τη διεθνή της δικτύωση είναι οι συμμετοχές της τόσο στη Διεθνή Ένωση Εκθέσεων (Union des Foires International-UFI) όσο και στη Διεθνή Ένωση Οργανωτών Εκθέσεων (International Association of Exhibition Managers-IAEM). Επίσης είναι μέλος των:

• INTERNATIONAL CONGRESS & CONVENTION ASSOCIATION

• CENTRAL EUROPEAN FAIR ALLIANCE

• AIPC (THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF CONGRESS CENTRES)

• IAEE (INTERNATIONAL ASSOCIATION FOR EXHIBITIONS & EVENTS

• ITTFA (NTERNATIONAL TOURISM TRADE FAIR ASSOCIASION)

• HAPCO (HELLENIC ASSOCIATION OF PROFESSIONAL CONGRESS ORGANISERS).

Είναι επίσης μέλος των ακόλουθων Επιμελητηρίων: Ελληνογερμανικού, Ελληνο-ιταλικού, Ελληνο-αραβικού, Ελληνορωσικού, Ελληνογαλλικού, Ελληνοαμερικανικού, Ελληνοκινεζικού.

Παράλληλα, συνεργάζεται με το υπουργείο Εξωτερικών, τον ΣΒΒΕ, τον ΣΕΒΕ, τον ΕΟΤ και την Αρχή Κρατικών Εκθέσεων Κύπρου.

Η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της UNESCO στις 8 Σεπτεμβρίου του 1965, κατά τη διάρκειας της Συνόδου της Τεχεράνης και από το 1966 γιορτάζεται κάθε χρόνο την ημερομηνία αυτή. Άλλωστε, η εξάλειψη του αναλφαβητισμού είναι ένα από τα πρωταρχικά καθήκοντα του διεθνούς οργανισμού.

Σύμφωνα με την UNESCO, 781 εκατομμύρια ενήλικες (το 64% γυναίκες) σ” όλο τον κόσμο είναι αναλφάβητοι και περισσότερα από 115 εκατομμύρια παιδιά, κυρίως στις φτωχές χώρες της Ασίας και της Υποσαχάρειας Αφρικής. Στόχος της UNESCO είναι όλα τα παιδιά του κόσμου, αγόρια και κορίτσια, να έχουν πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως το 2015. Ένας στόχος, που για τον διεθνή αυτό οργανισμό είναι ρεαλιστικός, προσιτός οικονομικά και επιτεύξιμος.

Η χώρα μας θεωρεί αναλφάβητο όποιον δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στο εξατάξιο δημοτικό σχολείο, ενώ άλλες χώρες για να χαρακτηρίσουν κάποιον εγγράμματο αρκούνται στη γνώση γραφής και ανάγνωσης. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των εγγραμμάτων ενηλίκων φθάνει το 91% του πληθυσμού (94% άνδρες και 88% γυναίκες, ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό για μια χώρα – μέλος της Ε.Ε. 560 χιλιάδες ελληνίδες δεν έχουν τελειώσει το δημοτικό). Αντίθετα, το ποσοστό των εγγραμμάτων ανηλίκων ως 15 ετών κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα (99,5% στο σύνολο – 99,4% στους άνδρες και 99,5% στις γυναίκες).

Η Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου με πρωτοβουλία της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης (IPU) από το 1997, ενώ από το 2007 υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Η Δημοκρατία σε όλες τις εκφάνσεις της, από την Αρχαία Αθήνα έως τη σύγχρονη εποχή, όπου συνεχώς διευρύνεται γεωγραφικά, είναι το πιο συμμετοχικό πολίτευμα που γνώρισε η ανθρωπότητα. Ο εορτασμός στοχεύει στην ανάδειξη των αξιών που αντιπροσωπεύει η Δημοκρατία, μέσα από σειρά εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών από κράτη και πολίτες.

Στη χώρα μας, η Παγκόσμια Ημέρα Δημοκρατίας γιορτάζεται από το 2008 σε όλα σχολεία, με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας. Ο εορτασμός περιλαμβάνει διαγωνισμούς έκθεσης και ζωγραφικής, με βραβεία, που αθλοθέτησε η Βουλή των Ελλήνων.

Η Διεθνής Ημέρα Ειρήνης καθιερώθηκε το 1981 από τον ΟΗΕ για να συμπίπτει με την ετήσια γενική συνέλευση του Οργανισμού κάθε Σεπτέμβριο. Από το 2001 γιορτάζεται σε σταθερή ημερομηνία, την 21η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου.

Την ημέρα αυτή προγραμματίζονται διάφορες εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο από τον ΟΗΕ, τις Μ.Κ.Ο, από θρησκευτικές οργανώσεις και τις τοπικές κοινωνίες των πολιτών για την προώθηση των ιδανικών της ειρήνης και της μη βίας.

H Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA) συντονίζει κάθε χρόνο στην Ελλάδα την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών, που πραγματοποιείται το τρίτο Σάββατο του Σεπτεμβρίου.

Σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι να μετρηθεί το επίπεδο ευαισθητοποίησης όλων μας σχετικά με τις ακτές που χρησιμοποιούμε για την ψυχαγωγία μας.

Στην Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού των Ακτών συμμετέχουν εκατοντάδες οργανώσεις και χιλιάδες πολίτες από 80 χώρες του κόσμου.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο πρωτοξεκίνησε στη Γαλλία το 1998 και καθιερώθηκε σε πανευρωπαϊκή κλίμακα με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2000. Στον εορτασμό συμμετέχουν 1500 πόλεις της Ευρώπης και 4 του Καναδά.

Κάθε χρόνο, στις 22 Σεπτεμβρίου οι αρχές πολλών πόλεων κλείνουν το κέντρο τους για τα αυτοκίνητα και ενθαρρύνουν τους πολίτες τους να χρησιμοποιήσουν για τις μετακινήσεις τους τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ποδήλατα, αλλά και τα πόδια τους.

Στη χώρα μας, από το 2000 μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει 1.500.000 νέα αυτοκίνητα, επιβαρύνοντας κατά 80% την ατμοσφαιρική ρύπανση, ειδικά τους θερμούς μήνες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Greenpeace, την πρωτιά σε υψηλά επίπεδα μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα κρατά η Θεσσαλονίκη, δεύτερη είναι η Αθήνα και ακολουθούν Λάρισα και Πάτρα.

Σχετικές μελέτες του τμήματος Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών έδειξαν ότι αν τα μέσα επίπεδα των μικροσωματιδίων στην Αθήνα ήταν κάτω από 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, αντί των 52,12 που είναι τώρα, θα είχαμε 5.066 λιγότερους θανάτους κάθε χρόνο. Επιπλέον, μια τέτοια μείωση θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής σχεδόν κατά ένα χρόνο για κάθε κάτοικο της Αθήνας.

Η Παγκόσμια Ναυτική Ημέρα καθιερώθηκε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και εορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.
Στόχος της είναι να εστιάσει την προσοχή στη σημασία της ναυτιλίας, της ασφάλειας στη θάλασσα και στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού εορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία, η οποία καθορίσθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού το 1970.

Κύριος στόχος του εορτασμού αυτού είναι η ανάδειξη της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής συμβολής του τουρισμού στην ευδαιμονία της διεθνούς κοινότητας.

Τα Δημήτρια είναι πολιτιστικός θεσμός της Θεσσαλονίκης, προερχόμενος από την αρχαιότατη εμποροπανήγυρη με το ίδιο όνομα. Πρόκειται και για το δεύτερο μεγαλύτερο Φεστιβάλ της χώρας, μετά το Ελληνικό Φεστιβάλ (Φεστιβάλ Αθηνών και Φεστιβάλ Επιδαύρου). Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κατά τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Φιλοξενούνται σε διάφορους χώρους πολιτισμού, πρωταρχικά χώρους που διαχειρίζεται ο Δήμος Θεσσαλονίκης, όπως το Δημαρχιακό Μέγαρο, το Δημοτικό Θέατρο Άνετον, αλλά και σε πολλά Μουσεία και γκαλερί της πόλης.

Προέλευση

Ο θεσμός έχει την προέλευσή του στην παράδοση να ανταλλάσσονται τα προϊόντα της ενδοχώρας με τα θαλασσινά προϊόντα, κατά την εποχή του Βυζαντίου και συγκεκριμένα από τον 10ο αιώνα μ.Χ. Ονομάζονταν «Δημήτρια» διότι πραγματοποιούνταν κατά τις ημέρες εορτασμού της μνήμης του πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου.[1] Η πανήγυρη με την ονομασία αυτή άκμασε τον 14ο αιώνα, τον επονομαζόμενο και "χρυσό αιώνα" της Θεσσαλονίκης. Αρχικά η γιορτή αυτή είχε κυρίως θρησκευτικό και εμπορικό χαρακτήρα. Παράλληλα όμως ο λαός της πόλης κατά τα «Δημήτρια» έβρισκε πολλές διασκεδάσεις και ευκαιρίες ψυχαγωγίας με σχοινοβάτες, γελωτοποιούς, μίμους και θεατρίνους οι οποίοι γύριζαν τις αγορές και τις γειτονιές. Επίσης κατά τη γιορτή, σύμφωνα με τις πηγές, παρουσιάζονταν θεατρικά έργα του αρχαιοελληνικού δραματολογίου καθώς και διαλέξεις φιλοσόφων και λογίων.[1] Η ακμή αυτή επιβραδύνθηκε ιδιαίτερα από την πολιορκία των Οθωμανών, από το 1422 έως και το 1430, χρονιά κατάληψης της πόλης.

Σύγχρονη αναβίωση

Ο θεσμός των Δημητρίων αναβίωσε το 1966 με πρωτοβουλία της υπηρεσίας τουριστικών εκδηλώσεων του ΕΟΤ. Η τελετή έναρξης πραγματοποιήθηκε στις 4 Οκτωβρίου και η διοργάνωση περιελάμβανε 11 εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχόμενου όπως συναυλίες, θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής κ.ά με τη συμμετοχή φορέων και οργανισμών όπως το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Λύκειο Ελληνίδων αλλά και καλλιτεχνών όπως ο Μάνος Κατράκης, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Τώνης Γεωργίου, ο Πολύκλειτος Ρέγκος κλπ.[2][3][4][5] Σύντομα, ο αριθμός των εκδηλώσεων πολλαπλασιάστηκε ενώ από το 1973 και έπειτα την διοργάνωση του θεσμού ανέλαβε ο Δήμος Θεσσαλονίκης.[1]

Το 1995 τα Δημήτρια εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση Διεθνών Φεστιβάλ και έλαβαν θέση ανάμεσα στα σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα της Ευρώπης.

Τα Δημήτρια σήμερα

Ο θεσμός που ξεκίνησε το 1966 συνεχίζεται ανελλιπώς ως σήμερα. Περιλαμβάνει μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, εκθέσεις (ζωγραφικής, γλυπτικής, κατασκευών κλπ.), όπως επίσης και την οργάνωση συνεδρίων.

Οι εκδηλώσεις γίνονται με τη συνεργασία των σημαντικότερων πολιτισμικών και εικαστικών φορέων της πόλης. Κάθε φθινόπωρο δίνουν τον τόνο τους κορυφαίοι συνθέτες και μαέστροι, χαρισματικοί γλύπτες και ζωγράφοι και δίνουν παραστάσεις καλλιτέχνες διεθνούς φήμης.

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία» εορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. Υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990, για να αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους ηλικιωμένους, αλλά και να επισημάνει τα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τους ηλικιωμένους, το 2000 ζούσαν σε όλο τον πλανήτη 600 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας άνω των 60 ετών. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025, ο αριθμός αυτός θα έχει φτάσει το 1,2 δισεκατομμύρια, ενώ το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια.

Στη χώρα μας, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 60 ετών ξεπερνούσε το 2004 τα 2.547.000 άτομα, με τις γυναίκες να είναι περισσότερες από τους άνδρες.

Όπως αναφέρουν ΟΗΕ και ΠΟΥ, η Παγκόσμια Μέρα Ηλικιωμένων έχει στόχο να αναγνωρισθεί η συμβολή των ηλικιωμένων στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, και τούτο διότι στη σύγχρονη εποχή οι ηλικιωμένοι παίζουν έναν ολοένα σημαντικότερο ρόλο, μέσω του εθελοντικού έργου τους, της μετάδοσης των εμπειριών και των γνώσεών τους, της βοήθειας που δίνουν στα παιδιά τους, αναλαμβάνοντας να φροντίζουν τα εγγόνια τους, αλλά και της αυξανόμενης συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο μέσος χρόνος σε λεπτά που διαθέτουν οι ηλικιωμένοι για να φροντίσουν όσους συγγενείς τους έχουν ανάγκη κυμαίνεται από 201 λεπτά στις ηλικίες 65-74 ετών έως 318 λεπτά στις ηλικίες 75 ετών και άνω. Αντιθέτως, οι νεώτεροι άνθρωποι αφιερώνουν μόλις 50 λεπτά για να φροντίσουν κάποιον που τους έχει ανάγκη, καθώς δεν μπορούν να διαθέσουν περισσότερο χρόνο.

Αυτού του είδους η συμβολή των ηλικιωμένων στη σύγχρονη κοινωνία μπορεί να εξασφαλισθεί μόνον εάν οι ηλικιωμένοι διατηρούν ένα ικανοποιητικό επίπεδο υγείας και μια καλή ποιότητα ζωής, τονίζουν οι δύο διεθνείς οργανισμοί.

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων πρωτογιορτάστηκε το 1931 σ’ένα συνέδριο περιβαλλοντιστών στη Φλωρεντία, ως ένας τρόπος για την ευαισθητοποίηση κοινού και ειδικών για τα υπό εξαφάνιση ζώα. Από τότε, η γιορτή διευρύνθηκε και περιλαμβάνει όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου.

Η 4η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, επειδη συμπίπτει με τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, που έχει αναγορευτεί από την Καθολική Εκκλησία ως προστάτης των ζώων και του περιβάλλοντος.

H Διεθνής Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων (1978)

Άρθρο 1

Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης.

Άρθρο 2

1. Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου.

2. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις για το καλό των ζώων.

3. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο.

Άρθρο 3

1. Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά.

2. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική πρέπει να γίνεις στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου.

Άρθρο 4

1. Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους,

2. Η στέρηση ελευθερίας του ζώου ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς σκοπούς είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού.

Άρθρο 5

1. Κάθε ζώο που από παράδοση θεωρείται κατοικίδιο δικαιούται να ζήσει με το ρυθμό και τις συνθήκες ζωής και ελευθερίας που αντιστοιχούν στο είδος του. 2. Η διαφοροποίηση αυτών των συνθηκών από τον άνθρωπο έχει σκοπούς κερδοσκοπικούς και είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη.

Άρθρο 6

1. Κάθε ζώο που αποτελεί σύντροφο του ανθρώπου έχει δικαίωμα διάρκειας ζωής ανάλογης με τη φυσική του μακροβιότητα.

2. Η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική.

Άρθρο 7

Αναφορικά με τα ζώα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο, η διάρκεια και η ένταση δουλειάς πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια, η διατροφή τους ικανοποιητική και η ανάπαυσή τους υποχρεωτική.

Άρθρο 8

1. Οποιοσδήποτε πειραματισμός πάνω στα ζώα, ιατρικός, επιστημονικός, κλπ. Αντιτίθεται προς τα δικαιώματα των ζώων, εφόσον προκαλεί πόνο σωματικό ή ψυχικό.

2. Πρέπει να επιδιώκεται η αντικατάσταση του πειραματισμού πάνω στα ζώα από άλλες υπάρχουσες τεχνικές.

Άρθρο 9

Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας.

Άρθρο 10

1. Απαγορεύεται η εκμετάλλευση των ζώων για τη διασκέδαση των ανθρώπων. 2. Η έκθεση ζώου και τα θεάματα που χρησιμοποιούν ζώα αποτελούν καταστρατήγηση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τη ζωή του ζώου.

Άρθρο 11

Κάθε πράξη που χωρίς λόγο προκαλεί θάνατο ζώου είναι βιοκτονία, είναι έγκλημα απέναντι στη ζωή.

Άρθρο 12

1. Κάθε πράξη που προκαλεί θάνατο μεγάλου αριθμού άγριων ζώων αποτελεί «γενοκτονία», έγκλημα απέναντι στο είδος.

2. Η μόλυνση και οποιαδήποτε καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος οδηγούν στη γενοκτονία.

Άρθρο 13

1. Σεβασμός επιβάλλεται ακόμη και στο νεκρό ζώο.

2. Κάθε σκηνή βίας στην τηλεόραση και το σινεμά, με θύματα ζώα πρέπει να απαγορευτεί και μόνο οι σκηνές που έχουν σκοπό να ενημερώσουν για τα δικαιώματα των ζώων οφείλουν να προβάλλονται.

Άρθρο 14

1. Οι οργανισμοί προστασίας και προάσπισης των ζώων πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάθε κυβέρνηση.

2. Τα δικαιώματα του ζώου πρέπει να κατοχυρωθούν απ” τους νόμους, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα του ανθρώπου.

Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών καθιερώθηκε το 1994 από την UNESCO για να μας υπενθυμίσει τον καθοριστικό ρόλο που παίζει ο δάσκαλος μέσα στην κοινωνία, είτε εργάζεται σε μία πλούσια πόλη της Δύσης, είτε σε μια αυτοσχέδια σχολική αίθουσα κάποιου στρατοπέδου προσφύγων.

Ο Μακεδονικός Αγώνας, είναι η ένοπλη αντίσταση των Ελλήνων στη Βουλγαρική προσπάθεια για επικράτηση στη Μακεδονία, από τα τέλη του περασμένου αιώνα μέχρι την απελευθέρωσή της, το 1912-13. Υπήρξε ένας κρίκος στην αλυσίδα των εξεγέρσεων, για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Αποτελεί μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας, γραμμένη με αίμα μαρτύρων, ηρωισμούς και ολοκαυτώματα.

Οι πρωταγωνιστές του προέρχονταν απ' ολόκληρο τον Ελληνισμό. Ωστόσο, το κύριο βάρος του Αγώνα, το σήκωσε ο γηγενής πληθυσμός της Μακεδονίας, ο οποίος, όχι μόνο αγωνίστηκε να διαφυλάξει την ελληνικότητά του από τις διάφορες εχθρικές προπαγάνδες, αλλά και συμπαραστάθηκε με θέρμη και αποτελεσματικότητα τους Μακεδονομάχους, που έσπευσαν από κάθε γωνιά της ελεύθερης Ελλάδας στη Μακεδονία, για να πάρουν μέρος στην ένοπλη φάση του αγώνα το 1904-1908.

 Η Μακεδονία, όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα, γέφυρα ανάμεσα σε δυο ηπείρους και σε δυο θάλασσες, με τεράστια στρατηγική και πολιτική σημασία, έγινε το ''μήλο της έριδος'' των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής εκείνης, όταν άρχισε να κλονίζεται η κυριαρχία των Τούρκων στη Βαλκανική.

Με τη βοήθεια της Ρωσίας, οι Βούλγαροι κατάφεραν να αναγνωριστούν σαν εθνότητα το 1870. Μετά την ανακήρυξη αυτόνομης βουλγαρικής Εξαρχίας και την απόσχισή τους από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, εξαπέλυσαν έντονη προπαγάνδα και χρησιμοποίησαν κάθε μέσο για τον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας. Με κηρύγματα και προσηλυτισμό αρχικά και με τη βία αργότερα προσπαθούν να επιτύχουν το σκοπό τους. Εκκλησίες αρπάζονται, Έλληνες Ιερείς, δάσκαλοι και πρόκριτοι δολοφονούνται και τα σπίτια τους καίγονται.

Όμως το μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Μακεδονίας παρέμεινε πιστό στο Πατριαρχείο και τον Ελληνισμό, ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλούσε και τις αγριότητες των κομιτατζήδων.

Ένα από τα εγκληματικά σχέδια των Βουλγάρων ήταν και η ψευτοεπανάσταση του Ιουλίου του 1903 (γνωστή ως Ίλιντεν), την οποία εξύμνησαν και εξυμνούν και σήμερα τα Σκόπια και η Σόφια. Στην πραγματικότητα ήταν ένα αναρχικό κίνημα, το οποίο έγινε πρόσχημα για την εξόντωση του ελληνισμού της Μακεδονίας.

Η πιο σοβαρή αντίδραση των Μακεδόνων σ΄ αυτή τη φάση, ήταν η επανάσταση του Λιτόχωρου (1878) και η ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, με την οποία δημιουργούνταν η μεγάλη Βουλγαρία. Από το 1885 συγκροτήθηκαν ένοπλα σώματα, όπως του Καπετάν Μπρούκη στη Φλώρινα και του Καπετάν Κώττα στην Καστοριά .

Από τις αρχές του 1900 με τη φωτισμένη παρουσία του Ιωακείμ Γ' στο πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, τοποθετούνται στη Μακεδονία νέοι, μορφωμένοι, δραστήριοι και ικανοί ιεράρχες: Ο Γερμανός Καραβαγγέλης στην Καστοριά, ο Ιωακείμ Φορόπουλος στο Μοναστήρι, ο Χρυσόστομος Καλαφάτης στη Δράμα και άλλοι.

Τα Ελληνικά σχολεία της Μακεδονίας στάθηκαν η καλύτερη απόδειξη της εθνογραφικής σύστασης του πληθυσμού και δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ. Τόσο στις πόλεις όσο και στα χωριά, οι Έλληνες κάτοικοι με περηφάνια, συντηρούσαν τα δικά τους σχολεία, με τα οποία διατηρήθηκε η Εθνική συνείδηση των Μακεδόνων. «Είμαστε Έλληνες και πεθαίνουμε σαν Έλληνες» ήταν τα τελευταία λόγια που άκουγαν οι Βούλγαροι από τα αθώα θύματά τους.

Για την άμυνα του Ελληνισμού ιδρύθηκαν και πολλές εθνικές οργανώσεις (Πανελλήνιες και τοπικές), που συνεργάζονταν με το προξενείο της Θεσσαλονίκης και τ' άλλα προξενεία.

Από το 1902 άρχισαν επίσημα διαβήματα στην κυβέρνηση του ελεύθερου Ελληνικού κράτους και τοποθετούνται στη Μακεδονία ικανοί και δραστήριοι πρόξενοι, όπως ο Δραγούμης στο Μοναστήρι, ο Λάμπρος Κορομηλάς στη Θεσσαλονίκη, ο Σαχτούρης στις Σέρρες και ο Μαυρουδής στην Καβάλα.

Το 1903 συγκροτήθηκε η Μακεδονική Φιλική Εταιρεία και το 1904 ιδρύεται στην Αθήνα το «Μυστικό Ελληνικό Μακεδονικό Κομιτάτο», που στρατολογούσε εθελοντές και τους έστελνε στη Μακεδονία για να ενισχύσει τον Αγώνα. 

 Τον ίδιο χρόνο ο Παύλος Μελάς, αξιωματικός του Ελληνικού στρατού, κατάρτισε αντάρτικο σώμα από Έλληνες αξιωματικούς και μπήκε στη Μακεδονία με το ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας. Αρχίζει αμέσως τον αγώνα εναντίον των Βουλγάρων. Παντού γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό.

Οι Έλληνες εγκαρδιώνονται και το ηθικό τους, ύστερα από την πολύχρονη τρομοκρατία των Βουλγάρων, αναπτερώνεται. Ακολουθούμενος από την πλειοψηφία των αντάρτικων σωμάτων της Μακεδονίας, πολεμά ασταμάτητα και πέφτει προδομένος σε συμπλοκή με τούρκικο απόσπασμα στη Στάτιστα, στις 13 Οκτωβρίου 1904. Ο θάνατός του συγκίνησε ολόκληρο τον ελληνικό λαό, έγινε τραγούδι και σύνθημα ξεσηκωμού. 

Στην Ανατολική Μακεδονία δρούσαν τα σώματα του Δούκα-Ζέρβα στην Περιοχή Σερρών-Νιγρίτας-Ζίχνης,  του Νταή στο Παγγαίο και στη Χαλκιδική ο Αθανάσιος Μινόπουλος (1874-1962) από τη Βαρβάρα Χαλκιδικής .

Αναφέρουμε εδώ φυσικά, τον Καπετάν Άρμεν, αρχηγό της ανταρτικής ομάδας Βώλακα, που οργανώθηκε από τον Μεγάλο Ιεράρχη Δράμας κι έπειτα Σμύρνης, Εθνομάρτυρα Χρυσόστομο. Ο Άρμεν Κούπτιος συνελήφθη ύστερα από προδοσία και κρεμάστηκε από τους Τούρκους σ' ένα πλατάνι της Πλατείας της Δράμας.

Την ίδια εποχή, η Λίμνη των Γιαννιτσών, Ο Βάλτος όπως ονομάζονταν, έγινε το επίκεντρο του Μακεδονικού Αγώνα, με «κεντρικό ήρωα» τον Καπετάν Άγρα, μορφή ευγενική, που με προδοσία πιάστηκε από τους Βουλγάρους και κρεμάστηκε.

Μεγάλη ήταν η συμβολή όλων των κατοίκων της Μακεδονίας στον Αγώνα. Άνδρες και γυναίκες πήραν μέρος και ενίσχυσαν τον Αγώνα όχι μόνο συμμετέχοντας εθελοντικά στα ένοπλα σώματα, αλλά και ως οδηγοί και πληροφοριοδότες.

Είναι μακρύς ο κατάλογος των μακεδονομάχων της Χαλκιδικής, διότι μόλις δόθηκε το σύνθημα δια αντίσταση κατά των Βουλγάρων «Ταυτόχρονα σε όλα τα μέρη της Χαλκιδικής,  στον Πολύγυρο, στον Ταξιάρχη,στην Κασσάνδρα, στην Γαλάτιστα, στον Βάβδο, παντού οι Χαλκιδικιώτες δημιουργήσανε ένοπλα αντάρτικα σώματα και κινούσανε να φέρουν την πολύτιμη βοήθεια στο εσωτερικό της μακεδονικής γης … 

Παράλληλα, ελέγχοντας όλα τα περάσματα, διατηρούσανε την επικοινωνία των μαχομένων ανταρτών με τους θαλασσινούς δρόμους των τριών χερσονήσων της Χαλκιδικής όπου ξεφορτώνονταν τα πολεμοφόδια του αγώνος και προωθούντο με χαλκιδικιώτικα καραβάνια προς τα ενδότερα  της Μακεδονίας. Αλλά όταν η ανάγκη το καλούσε, οι αντάρτες της Χαλκιδικής , γλιστρώντας πάνω από τις πυκνοδασωμένες κορφές του Χολομώντος, περνούσαν στην αντίπερα πλευρά και δίναν τις μάχες τους στην Κεντρική και  Ανατολική Μακεδονία …

Οι καρβουνιάρηδες και οι ξυλοκόποι του Χολομώντος βρίσκονταν σε μόνιμη κατάσταση πολέμου μεταφέροντας, μέσα στα φορτία τους, τα όπλα, νοσηλεύοντας τους τραυματίες, παρέχοντας στα καλύβια τους ασφαλές άσυλο στους καταδιωγμένους, παίρνοντας, εν ανάγκη, οι ίδιοι τα όπλα και όταν δεν υπήρχαν όπλα, τα τσεκούρια για να κρατήσουν την Μακεδονία ελληνική».

 Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε όλους αυτούς τους μακεδονομάχους, διότι ορισμένοι δεν το ομολόγησαν ποτέ, επειδή είχαν δώσει τον όρκο του μακεδονομάχου, και άλλοι, επειδή δεν έλαβαν μέρος σε μάχες αλλά ήταν μεταφορείς όπλων ή πράκτορες, πίστευαν ότι δεν ήταν μακεδονομάχοι.

Γνωστός μακεδονομάχος από τον Ταξιάρχη είναι  ο Ιωάννης Παρλιάρης, ο οποίος συνετέλεσε για να ελευθερωθεί αναιμάκτως ο Πολύγυρος στις 18 Οκτωβρίου 1912.

Μερικά ονόματα Χαλκιδικιωτών που συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των Τούρκων και Βουλγάρων υπάρχουν  στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

Είναι χρέος λοιπόν όλων των Ελλήνων, η διαφύλαξη της μνήμης του Μακεδονικού Αγώνα.

Η μελέτη και η βαθιά γνώση της ιστορίας, η επαγρύπνηση και η εγκατάλειψη του εφησυχασμού, αποτελούν σήμερα την ασπίδα και το δόρυ, τα πιο αποτελεσματικά όπλα, για την αντιμετώπιση κάθε επιβουλής εναντίον της Μακεδονίας.

Ο όρος «Ηνωμένα Έθνη» είναι αμερικανικής εμπνεύσεως και συγκεκριμένα του προέδρου Ρούζβελτ, ο οποίος αναφερόταν κατ” αρχάς στις συμμαχικές δυνάμεις κατά του Άξονα. Έπειτα από διαβουλεύσεις τριών ετών, στις 24 Οκτωβρίου του 1945, τα Ηνωμένα Έθνη μετεξελίχθηκαν σε μια «παγκόσμια ένωση κρατών ταγμένη στην προώθηση της συνεργασίας στο διεθνές δίκαιο, την ασφάλεια και την ειρήνη, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ισότητα».

Τα ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού με έδρα τη Νέα Υόρκη ήταν 51, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Σήμερα φθάνουν τα 191, όσα και τα κράτη του κόσμου. Ο ΟΗΕ εκείνης της περιόδου αντανακλούσε τους συσχετισμούς δυνάμεων που διαμορφώθηκαν μετά το τέλος του Β” Παγκοσμίου Πολέμου. Οι νικήτριες δυνάμεις που ηγήθηκαν του πολέμου, όπως οι ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, απέκτησαν και το δικαίωμα του «βέτο» στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Όλα αυτά τα χρόνια, ο ΟΗΕ παρουσιάζει κτυπητές αδυναμίες στην επίλυση των διεθνών διαφορών, εξαιτίας των αντικρουόμενων συμφερόντων των μεγάλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στα καθ” ημάς, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και η συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου τμήματος της Μεγαλονήσου. Παρ” όλα αυτά, αποτελεί το μοναδικό εργαλείο στα χέρια της διεθνούς κοινότητας για την εμπέδωση της διεθνούς ειρήνης.

Στα μεταψυχρολοπολεμικά χρόνια ασκείται κριτική στον ΟΗΕ από δύο πλευρές: Η μία θέλει ενεργότερο τον ρόλο τους στις διεθνείς υποθέσεις, η άλλη περιορισμό του ρόλου μόνο στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Χώρες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία η Νότιος Αφρική και η Γερμανία επιδιώκουν να χορηγηθεί και σ” αυτές το δικαίωμα «βέτο», ενώ οι ΗΠΑ, που συνεισφέρουν το 22% του προϋπολογισμού του ΟΗΕ, ζητούν μεταρρυθμίσεις, όταν δεν τον παρακάμπτουν, όπως στην εισβολή στο Ιράκ.

Από τους ενδοξότερους και δημοφιλέστερους αγίους της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, μαζί με τον Άγιο Γεώργιο. Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης, στην πόλη που γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε. Η μνήμη του εορτάζεται (και από τους Καθολικούς) στις 26 Οκτωβρίου και στις 8 Νοεμβρίου γι’ αυτούς που ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο (Παλαιοημερολογίτες).

Ο Δημήτριος γεννήθηκε γύρω στο 280 στη Θεσσαλονίκη, επί αυτοκράτορος Μαξιμιανού, και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και έφτασε ως το βαθμό του χιλίαρχου, σε ηλικία μόλις 22 ετών. Φύση φιλομαθής και ερευνητική αναζητούσε το υψηλό και το αληθινό και το βρήκε στη χριστιανική πίστη, της οποίας έγινε διαπρύσιος κήρυκας στη Θεσσαλονίκη.

Σχημάτισε ένα κύκλο νεαρών μαθητών και τους δίδασκε την Αγία Γραφή στις υπόγειες στοές κοντά στα δημόσια λουτρά της πόλης. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συνάθροισης, οι ειδωλολάτρες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν ενώπιον του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, που παρεπιδημούσε στη Θεσσαλονίκη. Όταν ο αυτοκράτορας του ζήτησε να απαρνηθεί την πίστη του, ο Δημήτριος του απάντησε: «Τω Χριστώ μου πιστεύω μόνον». Ο Μαξιμιανός εξοργισμένος από τη θαρραλέα στάση του αξιωματικού του διέταξε να τον φυλακίσουν.

Εν τω μεταξύ, ένας από τους μαθητές του Δημητρίου, ο Νέστορας, παρουσιάστηκε στο στάδιο της Θεσσαλονίκης, όπου ο Μαξιμιανός διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες και ζήτησε να αγωνιστεί εξ ονόματος των χριστιανών με τον θηριώδη και ακατανίκητο παλαιστή Λυαίο, ειδωλολάτρη καταγόμενο από το Σίρμιο της Πανονίας (σημερινή Μητροβίτσα Σερβίας). Με την πεποίθηση ότι έχει τη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, ο Νέστορας μπήκε στην παλαίστρα και όχι μόνο νίκησε τον Λυαίο, αλλά τον σκότωσε, όπως ο Δαυίδ τον Γολιάθ στην Παλαιά Διαθήκη.

Οργισμένος ο Μαξιμιλιανός από την ήττα του εκλεκτού του, διέταξε τον αποκεφαλισμό του Νέστορα και τη θανάτωση του Δημητρίου με λογχισμούς. Ο Δημήτριος τάφηκε στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου αργότερα χτίστηκε περίβλεπτος ναός προς τιμήν του. Από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο, εξού και η ονομασία Μυροβλήτης.

Σπάνια ένας άγιος έχει ταυτισθεί τόσο στενά με μία πόλη, όσο ο Άγιος Δημήτριος με τη Θεσσαλονίκη. Θεωρήθηκε ανέκαθεν από τους Έλληνες ο φρουρός της πόλης, που μαζί με το λαό αγωνίζεται εναντίον των Σλάβων, Αβάρων, Αράβων, Νορμανδών, Φράγκων, Τούρκων και άλλων βαρβάρων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου 1912), γεγονός που θεωρήθηκε θαύμα.

Η Επέτειος του ΟΧΙ μνημονεύει την άρνηση της Ελλάδας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο που επιδόθηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1940 στον Έλληνα Δικτάτορα που έφερε τίτλο Πρωθυπουργού, Ιωάννη Μεταξά. Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της Χώρας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα και την Κύπρο κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία. Επίσης, σε πολλές χώρες του κόσμου, Ελληνικές κοινότητες γιορτάζουν την Επέτειο του Όχι.

Ιστορία

Περίπου στις 3 τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c'est la guerre», (προφέρεται από τα γαλλικά, αλόρ, σε λα γκερ, δηλαδή, Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταμών ιταλικών αιτημάτων.

O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή: «Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος..., ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».

Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Σημειώνεται πως αυτούσια η λέξη «ΟΧΙ» παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.

Δύο ώρες μετά την παραπάνω επίδοση, ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος με εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη ενεπλάκη στον πόλεμο.

Εορτασμός

Το λεγόμενο «Έπος του Σαράντα», το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες που ο ελληνικός στρατός κατήγαγε εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά να συναινέσει.

Η Ελλάδα γιορτάζει με την 28η Οκτωβρίου την είσοδό της στον πόλεμο, ενώ οι περισσότερες άλλες χώρες γιορτάζουν την ημερομηνία λήξης του πολέμου.

Κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γίνεται στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη εορτή με κάθε λαμπρότητα, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, με μεγάλη στρατιωτική παρέλαση, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και τη μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου. Στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές παρελάσεις, ενώ δημόσια και ιδιωτικά κτίρια υψώνουν την ελληνική σημαία.

Κατά στην επέτειο του «ΟΧΙ», τηλεόραση και ραδιόφωνο προβάλλουν επετειακές εκπομπές μνήμης και κάνουν ιδιαίτερη μνεία στην «τραγουδίστρια της νίκης» Σοφία Βέμπο, η οποία με τα πατριωτικά της τραγούδια εμψύχωνε τους στρατιώτες και μετέδιδε τον ενθουσιασμό της προέλασης των ελληνικών δυνάμεων στη Βόρεια Ήπειρο. Σχετικό επίσης επετειακό υλικό παρουσιάζει και όλος ο ελληνικός έντυπος τύπος (εφημερίδες και περιοδικά).

Η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασµός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Γίνονταν ομιλίες από τους φοιτητές, ενώ μίλησε για την επέτειο την παραμονή και ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος αρνήθηκε να κάνει µάθηµα την ηµέρα της επετείου με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο. Στην δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγµατος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΕΠΟΝ και ΠΕΑΝ. Υπήρχε ανησυχία για το πώς θα αντιδράσουν οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής, οι οποίοι όμως δεν παρενέβησαν. Εκδηλώσεις και διαδηλώσεις εκείνη την ημέρα έγιναν και σε άλλες πόλεις. Στον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν ολιγοπληθείς συγκεντρώσεις, ανέβαινε κάποιος σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο, και κατόπιν διαλύονταν, για να αποφύγουν επέμβαση των καραμπινιέρων. Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το τι έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1943[εκκρεμεί παραπομπή]. Σύμφωνα με τον Ηλία Βενέζη γιορτάστηκε η επέτειος στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά (ο Βενέζης ήταν τότε υπάλληλος της τράπεζας). Κατέφθασαν όμως οι Γερμανοί, που είχαν την ευθύνη της αστυνόμευσης πλέον, υποχρέωσαν όσους συμμετείχαν να σταθούν με τα χέρια ψηλά μέχρι το βράδυ, ενώ έστειλαν και είκοσι περίπου από αυτά τα άτομα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάποια δεν επέστρεψαν.

Η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης γιορτάζεται την 31η Οκτωβρίου κάθε χρόνου, σε ανάμνηση της ίδρυσης του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου 1924.

«Η αποταμίευση συμβάλλει στο ατομικό και γενικό καλό» είναι το πνεύμα που διέπει την Ημέρα.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αποτελεί το πλέον αποδεκτό κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας (η χώρα μας την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101), και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.

Παρά τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, που σε πολλές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από τη φτώχεια και να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες συρράξεων και οικονομικού χάους, δεκάδες χιλιάδες ακρωτηριάζονται στους πολέμους και πολλά ακόμη ορφανεύουν ή και σκοτώνονται από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες. Τα στοιχεία και οι αριθμοί είναι καταπέλτης στο εφησυχασμό της συνείδησης.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση. Η Ημέρα αυτή είχε καθιερωθεί ήδη από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις, σε ανάμνηση της φρικτής δολοφονίας των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο.

Στατιστικά Στοιχεία για την Ελλάδα:

• Η βία κατά των γυναικών είναι κυρίως υπόθεση ενδοοικογενειακή, καθώς το 68% των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση είναι έγγαμες.

• Το 16% των γυναικών που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι αλλοδαπές.

• Από το σύνολο των αλλοδαπών γυναικών – θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, περίπου τέσσερις στις δέκα προέρχονται από τα Βαλκάνια.

• Η αντίληψη ότι η κακοποιημένη γυναίκα είναι συνήθως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος, δεν επιβεβαιώνεται. 7 στις 10 γυναίκες – θύματα είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομική κατάσταση, καθώς 6 στις 10 γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση βρίσκονται σε μέτρια ή καλή οικονομική κατάσταση.

• Περισσότεροι από τους μισούς δράστες είναι δευτεροβάθμιας ή ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ ένας στους δέκα εκ των δραστών είναι άνεργος

Η 1η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS το 1988, με απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και στη συνέχεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Το AIDS είναι μία από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία. Από το 1981 που παρατηρήθηκε κλινικά στις ΗΠΑ, γύρω στα 25.000.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ 33.000.000 είναι φορείς του ιού HIV. Η σεξουαλική επαφή αποτελεί τον κύριο τρόπο μετάδοσης του HIV.

Αισιόδοξα μηνύματα για την τιθάσευση του ιού εκπέμπει η UNAIDS, η υπηρεσία του ΟΗΕ για την καταπολέμηση του AIDS. Στην ετήσια έκθεσή της για το 2012 επισημαίνει ότι «το τέλος της επιδημίας του AIDS δεν είναι πλέον απλώς ένα όραμα, μπορεί να γίνει πραγματικότητα». Το σημαντικό είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στα αντιρετροϊκά φάρμακα που αποτρέπουν την εκδήλωση της ασθένειας, επισημαίνει η υπηρεσία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNAIDS, 1.7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από AIDS το 2011, αριθμός που παρουσιάζει μικρή πτώση για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά. Τα νέα κρούσματα, επίσης, παρουσιάζουν ετήσια μείωση κατά 20% στα 2,5 εκατομμύρια, ενώ πτώση καταγράφεται και στα κρούσματα σε παιδιά.

Αντίθετα, στην Ελλάδα, η εντυπωσιακή αύξηση που καταγράφηκε το 2011 στα νέα κρούσματα του ιού του AIDS συνεχίζεται και το 2012, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία που είχε συγκεντρώσει το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) έως τις 31 Οκτωβρίου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά το μεγαλύτερο μέρος των νέων κρουσμάτων αφορά χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών και όχι ομοφυλόφιλους άνδρες. Τους πρώτους δέκα μήνες του 2012 δηλώθηκαν 1.049 νέα περιστατικά, από τα οποία τα 883 (ποσοστό 84,2%) αφορούν άνδρες και τα 166 (15,8%) γυναίκες.

Όπως επισημαίνει το ΚΕΕΛΠΝΟ, η πορεία της επιδημίας HIV/AIDS ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία την τελευταία δεκαετία. Από τα 3,6 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους το 2002, φθάσαμε τα 9,2 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους το πρώτο δεκάμηνο του 2012.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες) καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 3 Δεκεμβρίου από το 1992, επειδή εκείνη την ημέρα η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε το Πρόγραμμα δράσης για τα ΑΜΕΑ.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία.

7-10% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από μια αναπηρία, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από 500 εκατομμύρια άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Το 80% κατ” εκτίμηση ζει σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου, σε ανάμνηση της υπογραφής της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Όραμα των εμπνευστών της, ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις.

Εκατομμύρια ευρώ θα δαπανηθούν και φέτος από τους Έλληνες γονείς για την αγορά παιχνιδιών ενόψει των Χριστουγέννων και τής Πρωτοχρονιάς, αλλά τα χρήματα αυτά δεν θα διατεθούν πάντα για σωστές επιλογές, σε σχέση τόσο με την ασφάλεια των παιδιών, όσο και με τον χαρακτήρα τους, όπως προκύπτει από σημερινή ανακοίνωση του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ).

Σύμφωνα με το ΚΕΠΚΑ, επειδή τα δείγματα παιχνιδιών, στα οποία διενεργούνται οι απαραίτητοι έλεγχοι και δοκιμές, είναι ελάχιστα σε σχέση με τον συνολικό αριθμό όσων κυκλοφορούν στην αγορά, οι γονείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, στις αναγραφόμενες ενδείξεις επί των συσκευασιών τους. Μεταξύ άλλων επιβάλλεται να ελέγχουν αν στη συσκευασία αναγράφονται τα στοιχεία του κατασκευαστή, του εντολοδόχου του ή του εισαγωγέα του παιχνιδιού, να ενημερώνονται για το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο αποφεύγοντας όσα περιέχουν PVC ή φθαλικά και να προσέχουν αν φέρει στη συσκευασία του την ένδειξη «CE» (σήμερα όλα τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην ΕΕ, θα πρέπει να φέρουν την ένδειξη «CE», κατά τρόπο ορατό και ανεξίτηλο).

Προσοχή στο χρόνο ενασχόλησης με ηλεκτρονικά παιχνίδια

Όσον αφορά στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που συχνά έχουν βίαιο περιεχόμενο, το ΚΕΠΚΑ σημειώνει ότι παρότι η τιμή τους είναι υψηλή και υπάρχει ένδειξη ότι επιτρέπεται η αγορά μόνο σε ενηλίκους, πολλά παιδιά πείθουν τους γονείς τους να τους τα αγοράσουν. «Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουμε ότι η παρατεταμένη ενασχόληση με τέτοιου είδους παιχνίδια δημιουργεί σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας και επηρεάζει, με αρνητικό τρόπο, τη συμπεριφορά, τις δραστηριότητες, τον τρόπο σκέψης και τη λειτουργία των παιδιών μας. Η πολύωρη χρήση τέτοιων παιχνιδιών μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά δυσλειτουργίες όπως απαθές και νωχελικό βλέμμα, νευρικότητα και υπερκινητικότητα. Γι? αυτό ελέγχουμε το συνολικό χρόνο ενασχόλησης των παιδιών μας, με τα παιχνίδια αυτά και παρακολουθούμε, αν είναι δυνατόν τον τρόπο χρήσης τους από τα παιδιά, για να διαπιστώσουμε αν αποκομίζουν κάποιο όφελος ή το αντίθετο» υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του ΚΕΠΚΑ.

Ενημερώστε τα παιδιά για τον τρόπο λειτουργίας των διαφημίσεων

Στην ίδια ανακοίνωση το ΚΕΠΚΑ συνιστά στους γονείς να ενημερώσουν τα παιδιά τους για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η διαφήμιση. «Τα παιδιά είναι οι πιο άπειροι από όλους τους καταναλωτές, διαθέτουν ελάχιστα και ζητούν περισσότερα. Είναι οι πιο κατάλληλοι για να επηρεασθούν από τις διαφημίσεις, που κυριολεκτικά τα βομβαρδίζουν τις γιορτινές μέρες. Ως γονείς μπορούμε να εξηγήσουμε στα παιδιά τις χρησιμοποιούμενες διαφημιστικές μεθόδους: να δείξουμε την επίδραση της μουσικής υπόκρουσης, κλείνοντας τελείως τον ήχο, στην τηλεόραση. Να δείξουμε πως ο ειδικός φωτισμός και τα κοντινά πλάνα υπερβάλλουν το μέγεθος, και την εμφάνιση του προϊόντος. Γι? αυτό, μερικά παιχνίδια δεν είναι τόσο λαμπερά ή τόσο μεγάλα όσο τα βλέπουμε, στη διαφήμιση» επισημαίνει το ΚΕΠΚΑ και προσθέτει: «Να δείξουμε στα παιδιά την αληθινή σημασία των λέξεων: Τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν ό,τι βλέπουν: Μια μάρκα προϊόντος είναι η «καλύτερη», η «γλυκύτερη», η «ταχύτερη». Θα πρέπει να δώσουμε να καταλάβουν τις πραγματικές διαστάσεις των λέξεων, χωρίς υπερβολές» επισημαίνει το Κέντρο, το οποίο παραθέτει αναλυτικές οδηγίες για την επιλογή των κατάλληλων παιχνιδιών

(www. kepka. org).

Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα και οι παραδόσεις στην Ελλάδα

Τα Χριστούγεννα και οι εορτασμοί του Δωδεκαήμερου δεν είναι απλώς γιορτές σημαντικές για τη χριστιανοσύνη, αλλά και για το λαϊκό μας πολιτισμό, μιας και συνοδεύονται από αρκετά ενδιαφέροντα εθιμικά δρώμενα.

Τρία στοιχεία συνθέτουν συνήθως τις λατρευτικές εκδηλώσεις των Ελλήνων: το τρυφερό θρησκευτικό συναίσθημα, η αρχαία ελληνική καταγωγή και η επιδέξια προσαρμογή στις ανάγκες της καθημερινής ζωής. Και αυτός ο σπουδαίος συνδυασμός φαίνεται σε όλες τις εκδηλώσεις και τα έθιμά μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού του υπέροχου συνδυασμού βρίσκουμε στα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα της υπαίθρου, όπου τα παιδιά ψάλλοντας εκτός του μηνύματος της Γέννησης επιμένουν και σε λεπτομέρειες του τρόπου ανατροφής του Θείου Βρέφους:

 “Γεννιέται κι΄ ανατρέφεται με μέλι και με γάλα, το μέλι τρων οι άρχοντες το γάλα οι αφεντάδες...”

Με έθιμα και παραδόσεις, λοιπόν, που έχουν τις ρίζες τους βαθιά πίσω στο χρόνο, ετοιμάζονται όλες οι πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας να υποδεχτούν τη γέννηση του Χριστού, την πρώτη μέρα του νέου χρόνου και τα Θεοφάνια. Πόλεις και χωριά στολίζονται, φωταγωγούνται, ντύνονται με μελωδίες και προετοιμάζονται για την άφιξη της πιο χαρούμενης γιορτής της Χριστιανοσύνης. Με το πέρασμα των χρόνων, αλλά με τις αλλαγές που έφερε η τεχνολογία και ο πολιτισμός κάποια παραδοσιακά ήθη και έθιμα ξεχάστηκαν, κάποιες παραδόσεις όμως εξακολουθούν να δίνουν ξεχωριστό χρώμα στις περιοχές που τις τηρούν ακόμα.

Ας κάνουμε μαζί ένα οδοιπορικό στην πατρίδα μας, για να θυμηθούμε κάποιες από τις ιστορίες των παππούδων μας και ας τις διηγηθούμε στα παιδιά μας, για να κρατήσουμε ζωντανό ένα μικρό κομμάτι της καταγωγής μας... Τότε που οι δίπλες χρυσοψήνονταν στο φούρνο του σπιτιού, μελώνονταν και πασπαλίζονταν με κανέλα και καρύδια... Τότε που τα μελομακάρονα ήταν αποκλειστικά για τα Χριστούγεννα κι οι κουραμπιέδες για την Πρωτοχρονιά… Τότε που άνοιγαν τα μπαούλα και έβγαιναν οι φλοκάτες οι γιορτινές και τα πλουμιστά υφαντά... Τότε που έμπαινε στο τζάκι το Χριστόξυλο και σιγόκαιγε ως το πρωί... Τότε που η γιαγιά σιγόβραζε τη νόστιμη κοτόσουπα, “που θα ’ταν φάρμακο, μετά τη νηστεία”... Τότε που ο παππούς έλεγε συνέχεια αστείες ιστορίες για τους καλικάντζαρους και τις ζαβολιές τους, τα παθήματα και τις σκανταλιές τους...

Ας γυρίσουμε λίγο το χρόνο πίσω και ας διηγηθούμε και εμείς ιστορίες στα παιδιά.

“Το Χριστόξυλο”

Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου τόσο για εμάς τους μεγάλους όσο και για τα παιδιά είναι η ουσία των Χριστουγέννων. Το έθιμο όμως αυτό ήρθε στην Ελλάδα από τους Βαυαρούς και για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα ανάκτορα του Όθωνα το 1833. Από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με τις πολύχρωμες μπάλες και τα φωτάκια του μπήκε σχεδόν σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

Στη χώρα μας “πρόδρομος” του χριστουγεννιάτικου δέντρου θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν το χριστόξυλο ή δωδεκαμερίτης ή αλλιώς σκαρκάνζαλος. Επρόκειτο για ένα γερό και χοντρό ξύλο από αχλαδιά, αγριοκερασιά ή κάποιο άλλο αγκαθωτό δέντρο. Οι πρόγονοί μας προτιμούσαν τα αγκαθωτά δέντρα γιατί, κατά τη λαϊκή παράδοση, απομάκρυναν τα δαιμονικά όντα και τους καλικάντζαρους μακριά από το σπίτι. Στα χωριά της βορείου Ελλάδας το χριστόξυλο μπορεί να ήταν το πιο όμορφο, γερό και χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά, που μπορεί και από το καλοκαίρι ακόμη να το είχαν ετοιμάσει για εκείνη τη νύχτα.

Οι χωρικοί τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων με σκοπό να καίει συνέχεια στη φωτιά από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα. Η φωτιά έπρεπε να είναι αναμμένη για δυο λόγους: για να ζεσταίνεται η Παναγία και ο Χριστός στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ, αλλά και για να μένουν έξω από το σπίτι οι καλικάντζαροι, που εκείνες τις “αβάφτιστες ημέρες” τριγύριζαν πάνω στη γη γεμάτοι πονηριά.
Πριν ο άντρας του σπιτιού φέρει το χριστόξυλο στο σπίτι, κάθε νοικοκυρά φρόντιζε να έχει καθαρίσει καλά το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθάριζε επιμελώς ακόμη και την καπνοδόχο, για να μη βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι. Στη Χίο, όταν ο άντρας του σπιτιού έφερνε το κούτσουρο στο σπίτι, το έριχνε στη μέση του δωματίου και η οικογένεια το έραινε με αμύγδαλα και καρύδια πριν το βάλει στο τζάκι.

Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια ήταν μαζεμένη γύρω από το τζάκι, ο νοικοκύρης του σπιτιού άναβε την καινούρια φωτιά και έβαζε στην πυροστιά το χριστόξυλο, με ευχή όλων να αντέξει για όλο το δωδεκαήμερο των γιορτών.

Η νοικοκυρά μετά το τέλος των γιορτών κρατούσε τη στάχτη των ξύλων, γιατί θα προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό. Την ημέρα των Φώτων τη σκόρπιζε γύρω απ’ το σπίτι, τους στάβλους και τα χωράφια.

“Κλωνάρια στο τζάκι” και “Πάντρεμα της φωτιάς”

Επειδή η Ελλάδα ήταν κυρίως γεωργική χώρα, οι δραστηριότητες (σπορά, καλλιέργεια), αλλά και οι αγωνίες (αβέβαιος καιρός και συγκομιδή) του έλληνα γεωργού ήταν έντονες στα θρησκευτικά του έθιμα. Η φωτιά στο τζάκι μέσα στο καταχείμωνο μεγάλωνε το όνειρο της σοδειάς και πολλές εκδηλώσεις των Χριστουγέννων είχαν γεωργικό χαρακτήρα.

Το “Πάντρεμα της φωτιάς” είναι μια παραλλαγή του Χριστόξυλου και η διαφορά τους έγκειται στο πλήθος των ξύλων που χρησιμοποιούσαν για τη φωτιά. Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ελλάδας "πάντρευαν" τη φωτιά. Έπαιρναν, δηλαδή, ένα ξύλο που συμβόλιζε το νοικοκύρη (έπρεπε να είναι από δέντρο που είχε αρσενικό όνομα, π.χ. πλάτανος ή κέδρος) και ένα δεύτερο που συμβόλιζε τη νοικοκυρά (έπρεπε να είναι από δέντρο που είχε θηλυκό όνομα, π.χ. αγριοκερασιά) και τα “σταύρωναν” στο τζάκι. Όπου χρησιμοποιούσαν και τρίτο ξύλο (κυρίως στην Κέρκυρα), που μπορεί να συμβόλιζε π.χ. τον κουμπάρο, φρόντιζαν να επιλέξουν ένα διαφορετικό είδος ξύλου από τα δυο πρώτα. Συνήθως επέλεγαν ξύλα από αγκαθωτά δέντρα, που κατά τη λαϊκή αντίληψη απομάκρυναν τα δαιμονικά όντα και τους καλικάντζαρους.

Το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων οι γυναίκες του σπιτιού καθάριζαν επιμελώς το τζάκι και την καμινάδα και το βράδυ τοποθετούσαν τα ξύλα “σταυρωμένα” και άναβαν τη φωτιά. Σε πολλά μέρη έριχναν στη φωτιά φυτά που όταν έπαιρναν φωτιά έκαναν θόρυβο, ενώ “σταύρωναν” τη φωτιά τρεις φορές ρίχνοντας πάνω της κόκκινο κρασί και λάδι. Σημαντικό ήταν, επίσης, ποιος θα ερχόταν πρώτος σε επαφή με την ιερή αυτή φωτιά. Πολλοί επέλεγαν ένα παιδί της οικογένειας που θεωρούσαν τυχερό και του έδιναν ένα μακρύ ραβδί για να την ανακατεύει. Την ώρα που την ανακάτευε, έλεγε και μια ευχή που αντιπροσώπευε την ελπίδα των αγροτών: “Πουλιά, κατσίκια, αρνιά, γρόσια”..

Στη Φθιώτιδα, το “Πάντρεμα της φωτιάς” γινόταν με δυο ξύλα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ο νοικοκύρης του σπιτιού φρόντιζε να είναι ακριβώς ίδια και να καίγονται το ίδιο. Σύμφωνα με την παράδοση, τα δύο ξύλα συμβόλιζαν την αλλαγή της ημέρας, αλλά και την αλλαγή του χρόνου. Σε κάποιες άλλες περιοχές της Φθιώτιδας αυτό είχε αντικατασταθεί με το "σπούρνι". Ένα μικρό παιδί καθόταν σταυροπόδι μπροστά στο αναμμένο τζάκι, έριχνε αλάτι πάνω στη φωτιά και έκανε διάφορες ευχές για την οικογένεια, για την υγεία, για τα σπαρτά, αλλά και τα ζώα. Αμέσως μετά, το μικρό παιδί έπαιρνε το πρώτο και καλύτερο κομμάτι "μπακλαβά", που είχε φτιάξει η νοικοκυρά.

Σε πολλά μέρη της ελληνικής υπαίθρου, οι χωρικοί έφερναν μέσα στο σπίτι το υνί και το αλέτρι και τα ακουμπούσαν πλάι στη φωτιά των Χριστουγέννων. Στη συνέχεια, έβαζαν πάνω στο υνί κάρβουνα και λιβάνι και, κρατώντας το στα χέρια, θυμιάτιζαν το σπίτι και τους στάβλους.

Στη Θεσσαλία, επιστρέφοντας από την εκκλησία στο σπίτι, τα κορίτσια έβαζαν δίπλα στο αναμμένο τζάκι κλωνάρια κέδρου, ενώ τα αγόρια τοποθετούσαν κλαδιά από αγριοκερασιά. Τα μικρά αυτά κλαδιά των δέντρων αντιπροσώπευαν τις επιθυμίες τους για την πραγματοποίηση μιας όμορφης ζωής. Φρόντιζαν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά και παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον ποιο κλωνάρι θα καιγόταν πρώτο, καθώς αυτό ήταν καλό σημάδι για το κορίτσι ή το αγόρι αντίστοιχα, γιατί θα έδειχνε ποιο θα παντρευόταν πρώτο.

Στα χωριά της δυτικής Φθιώτιδας, τα ξημερώματα των Χριστουγέννων συνήθιζαν να "αρραβωνιάζουν τη φωτιά". Τα νέα κορίτσια τοποθετούσαν στο τζάκι ένα πολύ μεγάλο ξύλο και εκείνη την ώρα, σύμφωνα με την παράδοση, ό,τι ζητούσαν μπορούσε να γίνει. Βεβαίως, αυτό που θα ζητούσαν έπρεπε να αφορά νέους και όχι παντρεμένους.

Τέλος, από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα οι χωρικοί έβαζαν 12 αδράχτια στο τζάκι, για να τα βλέπουν οι καλικάντζαροι και να μην κατεβαίνουν από την καπνοδόχο.

Οι δαιμονικοί καλικάντζαροι

Υπό την πίεση των μεγάλων χριστιανικών γιορτών, οι αρχαίες γιορτές εξαλείφθηκαν με την πάροδο των αιώνων. Έμειναν, όμως, οι δοξασίες, οι θρύλοι και ο μεταφυσικός φόβος για τα δαιμονικά του Δωδεκαημέρου, τους δικούς μας καλικάντζαρους.
Σύμφωνα με την παράδοση ήταν μαύρα, άσχημα και ψηλά πλάσματα, με κόκκινα μάτια, τριχωτό σώμα και τραγίσια πόδια. Όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη Γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κρατούσε με όλες τις πολιτείες και τα χωριά της. Ήθελαν να τη δουν να γκρεμίζεται στο χάος και να γελάνε. Παραμονές, όμως, Χριστουγέννων άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους μαγαρίζοντας τα φαγητά και τα γλυκά τους.
Έμεναν στη Γη μέχρι τα Φώτα, που αγιάζονταν τα νερά. Τότε έλεγαν γεμάτα τρόμο: "Φύγετε να φύγουμε, γιατί έρχετ' ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του", και έφευγαν. Στο μεταξύ το μισοκομμένο δέντρο είχε θρέψει, και οι καλικάντζαροι πολέμαγαν πάλι από την αρχή και πάλι το άφηναν μισοκομμένο τα ερχόμενα Χριστούγεννα. Έτσι, η γη κατάφερνε να μείνει στη θέση της και οι παππούδες συνέχιζαν να διηγούνται ιστορίες στα άτακτα εγγόνια τους και να τα συμβουλεύουν ότι αν δεν ήθελαν να βγάλουν… καλόγηρους, τότε από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τα Θεοφάνια δεν έπρεπε να τρώτε ελιές, φασόλια και σύκα.

“Το αναμμένο πουρνάρι” και το έθιμο της φωτιάς

Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν οι βοσκοί να προσκυνήσουν, η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή. Σύμφωνα, όμως, με την παράδοση βρήκαν ένα ξερό πουρνάρι και έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους. Αυτή η συνήθεια υπήρχε παλιά σε πολλά χωριά της Ηπείρου και όποιος πήγαινε στο σπίτι του γείτονα για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παντρεμένα παιδιά που πήγαιναν στο πατρικό τους για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, κρατούσαν ένα κλαρί πουρνάρι ή κάποιο άλλο φυτό που καιγόταν τρίζοντας. Στο δρόμο το άναβαν και το πήγαιναν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι γεμίζοντας χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

Ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά διασώζεται κάτι απ’ αυτή την παλιά συνήθεια. Πολλοί κρατούν στη χούφτα τους λίγα δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι μόλις μπουν και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: “Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!.

Σε πολλές πόλεις και χωριά ανάβονταν και ομαδικές φωτιές, για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Στην Καστοριά άναβαν κέδρους στις άκρες των χωριών και στη Σιάτιστα άναβαν φωτιές στις πλατείες χτυπώντας γύρω απ’ αυτές κουδούνια. Το διώξιμο του κακού γινόταν έτσι πιο αποτελεσματικό, αφού τα κουδούνια έχουν, όπως και η φωτιά, αποτρεπτική δύναμη, σύμφωνα πάντα με τις λαϊκές δοξασίες.

“Το τάισμα της βρύσης”

Μπορεί σιγά, σιγά τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα να χάνονται, όμως σε πολλές περιοχές αρκετά παραμένουν ζωντανά μέσα από το πέρασμα των χρόνων. Στο νομό Καρδίτσας παραμονές Χριστουγέννων οι νοικοκυρές φτιάχνουν το χριστόψωμο με έναν σταυρό στη μέση, καθώς και αυγοκουλούρες και τις προσφέρουν σε ηλικιωμένους και παιδιά. Σε πολλά χωριά του νομού το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου συνεχίζουν να ρίχνουν θυμίαμα στα τζάκια εν αναμονή του αρχηγού καλικάντζαρου. Το ίδιο κάνουν και την επόμενη μέρα, καθώς έρχονται και οι υπόλοιποι καλικάντζαροι.
Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων (σε κάποια χωριά αυτό γίνεται παραμονή Πρωτοχρονιάς) γίνεται το λεγόμενο “τάισμα της βρύσης”. Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση “για να κλέψουν το άκραντο νερό”. Το έλεγαν άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε μιλούσαν καθόλου σ' όλη τη διαδρομή μέχρι τη βρύση. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους.

Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, "ταΐζουν" τη βρύση με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδιά ελιάς. Έλεγαν μάλιστα, πως όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα στεκόταν η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρνούν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες, μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.
Τα παλιά χρόνια, σε πολλές περιοχές υπήρχε το πρωτοχρονιάτικο έθιμο του "αμίλητου νερού". Όποιος ξυπνούσε πρώτος από την οικογένεια ή όποιου του έπεφτε το φλουρί της βασιλόπιτας, έβγαινε στην αυλή, έπαιρνε ένα άδειο δοχείο και πήγαινε στη βρύση για να το γεμίσει. Αφού γέμιζε το δοχείο, κατά την επιστροφή του έκοβε μερικά κλαδιά ελιάς. Από την πρώτη στιγμή που έβγαινε στην αυλή μέχρι να επιστρέψει στο σπίτι, δεν έπρεπε να μιλήσει σε κανέναν, ώστε να μείνει το νερό "αμίλητο".
Σε ορισμένα μέρη πίστευαν ότι την Πρωτοχρονιά, γύρω από τη βρύση του χωριού μαζεύονταν οι νεράιδες και "έπλεκαν" το νέο χρόνο. Καθόντουσαν στην άκρη της βρύσης, χωρίς να τις βλέπει κανείς, κι έβαζαν μέσα στο χρόνο που θα ερχόταν τη χαρά, την ευτυχία και την καλοσύνη. Όταν έφτανε στο σπίτι αυτός που έφερνε το νερό και αφού έπλενε το πρόσωπο και τα χέρια του μ’ αυτό, έραινε όλα τα δωμάτια με το "αμίλητο νερό" για να φέρει στο σπίτι όλα όσα είχαν ρίξει οι νεράιδες μέσα στο δοχείο: αγάπη, καλοσύνη και χαρά.

Στη συνέχεια, έπαιρνε τα κλαδιά της ελιάς και ένα άγριο κρεμμύδι που είχε ξεριζώσει από την προηγούμενη ημέρα και έμπαινε στο σπίτι, όπου τον περίμενε συγκεντρωμένη ολόκληρη η οικογένεια. Ξεκινώντας από τον μεγαλύτερο, ακουμπούσε ένα, ένα μέλος της οικογένειας στο κεφάλι με τα κλαδιά της ελιάς και το κρεμμύδι, λέγοντας ευχές για το νέο χρόνο. Έπειτα, κάθε μέλος της οικογένειας έβγαινε στην αυλή και πλενόταν με το "αμίλητο νερό". Στο τέλος, κρεμούσαν στην εξώπορτα τα κλαδιά της ελιάς και φύτευαν σε ένα μέρος της αυλής το κρεμμύδι, για να το χρησιμοποιήσουν και τον επόμενο χρόνο.

“Μωμόγεροι” και “σπόρδισμα των φύλλων”

Στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας, οι κάτοικοι (η πλειονότητα των οποίων έχουν τις ρίζες τους στον Πόντο και τη Μικρά Ασία) έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ζωντανές πολλές από τις παραδόσεις τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πολιτιστική παράδοση του νομού Δράμας με την πλούσια λαογραφία και τα διονυσιακά δρώμενα που πραγματοποιούνται όλες τις εποχές του χρόνου.

Οι Μωμόγεροι, ένα είδος λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου, αναβιώνει στους Σιταγρούς και τα Πλατανιά, χωριά όπου υπάρχουν πρόσφυγες από τον Πόντο. Η ονομασία Μωμόγεροι (από τις λέξεις μίμος και γέρος) προέρχεται από τις μιμητικές κινήσεις που κάνουν οι πρωταγωνιστές με μορφές γεροντικών προσώπων.
Φορούν τομάρια ζώων (λύκων, τράγων ή άλλων) ή ντυμένοι με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά εμφανίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου των εορτών (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά και Θεοφάνια) και προσδοκώντας να φέρουν τύχη για τη νέα χρονιά, γυρίζουν σε παρέες στους δρόμους των χωριών και τραγουδούν τα κάλαντα ή άλλους ευχετικούς στίχους. Όταν δύο παρέες συναντηθούν, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή. Στην περιοχή του νομού 'Εβρου έχουν και άλλες ονομασίες, όπως Ρουγκάτσια, Μπαμπαλιάροι, Μπαμπουτσιαρέοι, Τζαμάλες, Καμήλες, Κορτοπούλα, Παβγινικό, Τεμπελέκια, Χριστιάσια, κ.ά.
Παραλλαγές του ίδιου εθίμου συναντώνται σε χωριά της Κοζάνης και της Καστοριάς, με την ονομασία Ραγκουτσάρια. Εκεί πολλοί φέρουν κουδούνια και περιφέρονται στα χωριά κάνοντας εκκωφαντικούς θορύβους. Πρόκειται για ένα έθιμο που συμβολίζει τον καθαρμό και την εκδίωξη των δαιμονικών όντων και των κακοποιών στοιχείων του Δωδεκαήμερου.

Στον Έβρο, στα κάλαντα των μεταμφιεσμένων περιέχονταν παινέματα για τον κάθε νοικοκύρη και τα μέλη της οικογένειάς του, ενώ βασικό μέρος αποτελούσαν οι στίχοι που έλεγαν κατά τη μετάβαση από το ένα στο άλλο σπίτι. Μέσα στα κάλαντα περιλαμβανόταν και το σούρβισμα. Στα χωριά του 'Εβρου τα παιδιά που λένε τα κάλαντα, κρατούν κι ένα κλαδί από σουρβιά (κρανιά), ένα αειθαλές δέντρο με το οποίο χτυπούσαν στην πλάτη το νοικοκύρη λέγοντας: “Σούρβα σούρβα γιρό κορμί, γιρό κορμί, γιρό σταυρί κι του χρόνου ουλ' γιροί, ουλ' γιροί καλόκαρδοι”.
Στη Θάσο πολλές οικογένειες κρατούν ένα πολύ παλιό έθιμο, το σπόρδισμα των φύλλων. Κάθονται όλοι γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν τις στάχτες προς τα έξω και ρίχνουν στ' αναμμένα κάρβουνα φύλλα ελιάς, βάζοντας από μια ευχή, την οποία δε λένε στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του.

“Η μπαμπού” και τα “Εννέα Φαγιά”.

Στα χωριά του Έβρου την παραμονή ή την προπαραμονή των Χριστουγέννων γίνονταν τα "χοιροσφάγια" (η σφαγή των γουρουνιών), Το παχύ έντερο των γουρουνιών καθαριζόταν και γεμιζόταν με ψιλοκομμένο κρέας, πράσο, ρύζι και μυρωδικά, για να αποτελέσει το παραδοσιακό έδεσμα, τη "μπαμπού".
Το βράδυ της παραμονής όλοι έτρωγαν "Εννέα Φαγιά". Το έλεγαν έτσι, επειδή στο τραπέζι έπρεπε να υπάρχουν εννιά λαδερά και νηστίσιμα φαγητά (χαλβάς, ελιές, άζυμη πίττα, λάχανο, πιπεριές, μελιτζάνες, ντομάτες, τουρσί και αλατοπίπερο). Σε πολλά χωριά, ο νοικοκύρης ασήμωνε το τραπέζι βάζοντας ένα ποσό κάτω από τη μεσάλα (τραπεζομάντιλο). Τα χρήματα τα έπαιρνε όποιος ξέστρωνε το τραπέζι, που συνήθως το έκαναν τα παιδιά. Σε άλλες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης το τραπέζι που έστρωναν την παραμονή δεν το σήκωναν, μόνο το σκέπαζαν και το άφηναν για να φάει ο Χριστός.

Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων δυο παλικάρια μασκαρεμένοι σε αγριάνθρωπους (άντρας και γυναίκα), οι "Μπαρμπουτσιαρέοι" γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τρομοκρατώντας τα παιδιά και τις γυναίκες και μάζευαν δώρα. Το έθιμο, κατάλοιπο των αρχαίων δρώμενων, είχε σκοπό τη βλάστηση της γης και την καρποφορία.

“Ντίου, ντίου, ήρθε η καμήλα, δώσε την κουλίκα”

Τα παλιά χρόνια σε πολλά χωριά της Μάνης, την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά γύριζαν το πρωί και τραγουδούσαν τα κάλαντα κρατώντας ένα μακρύ ξύλο σαν σπαθί και μια ξύλινη “καμήλα”. Η καμήλα ήταν σαν ένα μεγάλο ξύλινο στραβό ψαλίδι και είχε στο κάτω μέρος της ένα κουδουνάκι. Τα παιδιά πήγαιναν στα σπίτια, κουνούσαν την καμήλα και τραγουδούσαν:“Ντίου, ντίου, ήρθε η καμήλα, δώσε την κουλίκα”. Εκείνα τα χρόνια τα παιδιά δεν έπαιρναν χρήματα, αλλά καρύδια, φρούτα και κουλίκια (κουλούρια), που τα περνούσαν στο μακρύ ξύλο. Το απόγευμα οι οικογένειες μαζεύονταν στα σπίτια τους, για να θυμιατίσουν και να φάνε όλοι μαζί. Την παραμονή των Χριστουγέννων όλα ήταν νηστίσιμα και έπρεπε να υπάρχουν πάνω στο τραπέζι εννέα διαφορετικά φαγητά. Το ένα ήταν το χριστόψωμο, που είχε πάνω του σχεδιασμένη τη φάτνη ή ένα σταυρό, ένα χέρι, ένα αστέρι, ένα αλέτρι κι ένα ζώο. Το φαγητό που ήταν απαραίτητο ήταν τα ντολμαδάκια, που συμβόλιζαν τα σπάργανα του Χριστού. Η νοικοκυρά έβαζε ένα κερί στη μέση του χριστόψωμου και ο νοικοκύρης θυμιάτιζε το τραπέζι. Μετά ένα παιδί έπαιρνε το κερί και ο νοικοκύρης με το θυμιατό γύριζαν όλα τα δωμάτια του σπιτιού, για να διώξουν τους καλικάντζαρους. Αφού τέλειωναν το φαγητό, οι νέοι του χωριών μαζεύονταν έξω από την εκκλησία σε ομάδες κατά ηλικία και κατά παρέα και έλεγαν τα κάλαντα. Αφού έλεγαν τα κάλαντα έξω από την εκκλησία, πήγαιναν στο σπίτι του προέδρου και μετά σ’ όλα τα σπίτια του χωριού με τη συνοδεία μουσικών οργάνων.

Το Χριστόψωμο

Από τις προετοιμασίες της παραμονής των Χριστουγέννων, πιο χαρακτηριστική είναι εκείνη που αφορούσε το ζύμωμα του χριστόψωμου. Το ζύμωμα αυτό θεωρείτο θείο έργο και οι νοικοκυρές έφτιαχναν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια, υπομονή και ειδική μαγιά, που σε κάποιες συνταγές περιείχε και αποξηραμένο βασιλικό.
Οι γυναίκες στην Κρήτη, αλλά και στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας, χρησιμοποιούσαν ακριβά και εκλεκτά υλικά: ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα. Όσο διαρκούσε το ζύμωμα, οι νοικοκυρές έλεγαν: "Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει".Έπλαθαν το ζυμάρι και έπαιρναν τη μισή ζύμη, για να φτιάξουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη έφτιαχναν σταυρό με λουρίδες απ’ τη ζύμη. Στο κέντρο έβαζαν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδίαζαν σχήματα με το μαχαίρι ή το πιρούνι, όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς και πουλάκια. Τα σχέδια του χριστόψωμου γενικά, πέραν του καθαρά διακοσμητικού τους χαρακτήρα, είχαν και συμβολική σημασία και ήταν ανάλογα με την ιδιότητα του νοικοκύρη: π.χ. βόδια και αλέτρι του γεωργού, πρόβατα, κατσίκια και στάνη του βοσκού. Κατά τόπους το έφτιαχναν σε διάφορες μορφές και είχε πολλές ονομασίες όπως: "το ψωμί του Χριστού", "Σταυροί", "βλάχες", κ.ά. Απαραίτητος ήταν επάνω στο χριστόψωμο χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω, γύρω έφτιαχναν διάφορα διακοσμητικά, σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις αγωνίες των πιστών για ενότητα, αγάπη, αφθονία, αλλά και γονιμότητα και καλή συγκομιδή. Σε πολλά μέρη, τα χριστόψωμα τα έφτιαχναν κεντημένα με ωραία σχήματα που γίνονταν πάνω στο ζυμάρι με διάφορα ποτήρια, κούπες ή βελανίδια που συμβόλιζαν την αφθονία που ήθελαν να έχουν στην παραγωγή των ζώων και της σοδειάς. Μερικοί συνήθιζαν στη μέση του χριστόψωμου να βάζουν ένα άβαφο αυγό που συμβόλιζε τη γονιμότητα. Για όλους, όμως, τα χριστόψωμα αποτελούσαν το βασικό ψωμί των Χριστουγέννων και το ευλογημένο, αφού θα στήριζε τη ζωή τους. Στη Λευκάδα οι γυναίκες έπλαθαν Χριστόψωμα ή Χριστοκούλουρα, που ήταν μια σειρά ψωμιών σε ειδικό σχήμα το καθένα. Πρώτα έπλαθαν τη λειτουργιά, που σφραγιζόταν με τη σπιτική σφραγίδα. Στη συνέχεια έφτιαχναν το σταυρό σε μικρό ταψί, το Χριστόψωμο για τη μέρα των Χριστουγέννων σε μεγάλο ταψί, και τέλος για τα κορίτσια τις “βλάχες” ή “μπαλούμπες”. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων συγκεντρωνόταν όλη η οικογένεια για το κόψιμο του σταυρού. Πάνω στο τραπέζι τοποθετούσαν ένα μπουκάλι κρασί κι ένα μπουκάλι λάδι, ενώ το φαγητό ήταν νηστίσιμο. Ο αρχηγός της οικογένειας χάραζε το σταυρό σε 4 κομμάτια και τον έβαζε πάνω στα μπουκάλια. Τα μέλη της οικογένειας έπιαναν όλα το σταυρό και παίρνοντας ο καθένας το κομμάτι του αντάλλασσαν ευχές.
Στην Ιθάκη το Χριστόψωμο ήταν στενόμακρο και έμοιαζε με το Χριστό στα σπάργανα, ενώ σε κάποιες περιοχές της Δράμας πάνω σε ένα στρογγυλό ψωμί έπλαθαν και τοποθετούσαν ένα μικρότερο. Το μεγάλο συμβόλιζε τη σπηλιά που γεννήθηκε ο Χριστός και το μικρό τον ίδιο το Χριστό. Πολύ χαρακτηριστικό για τους συμβολισμούς του, με ολόκληρη στάνη επάνω, ήταν το χριστόψωμο των Σαρακατσάνων, οι οποίοι έφτιαχναν και ένα άλλο ακόμα ψωμί (“τρανή Χριστοκουλούρα”) για τα πρόβατά τους.
Στο παρελθόν ακόμη και τα ζώα είχαν μερίδα στο χριστόψωμο. Ψωμιά για τα ζώα συνηθίζονταν στο Διδυμότειχο, τα οποία είχαν σχήμα ζυγού, αλλά και στην Καστοριά, όπου έφτιαχναν κουλούρες με παραστάσεις ζώων και γεωργικών εργαλείων και τις έδιναν μαζί με αλάτι στα ζώα. Αλλά ακόμη και σε περιοχές που δεν έφτιαχναν ειδικό ψωμί, οι χωρικοί έπαιρναν από το δικό τους και το έδιναν στα ζώα να το φάνε, για να ευλογηθούν κι αυτά.

Τσιγαρίθρες και βασιλόψωμα στη Ρούμελη

Τα ξημερώματα των Χριστουγέννων σε ορισμένες περιοχές, όπως σε αυτές τις Λοκρίδας, το "τσίκνιζαν". Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας τα ξημερώματα των Χριστουγέννων άναβαν τις φωτιές και πριν ακόμα βγει ο ήλιος είχαν ήδη στήσει το χριστουγεννιάτικο τραπέζι με χοιρινά και μεζέδες. Τσιγαρίθρες, λουκάνικα, μπουμπάρια, χριστόψωμα, βασιλόψωμα, βασιλοκουλούρες, μπακλαβάδες και πολλά κάλαντα ήταν γεμάτα τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά στη Ρούμελη. Είτε με καρύδια που ήταν επικρατέστερο είτε με αμύγδαλα, κάθε σπίτι στη Ρούμελη είχε το μπακλαβά του. Υπήρχε μάλιστα ανταγωνισμός στις νοικοκυρές για το ύψος που θα είχε το γλυκό τους, το μέγεθος του ταψιού που θα χρησιμοποιούσαν, ενώ τις προηγούμενες ημέρες το ξενύχτι ήταν δεδομένο για να ανοίξουν τα χειροποίητα "φύλλα".
Στο βασιλόψωμο και τις βασιλοκουλούρες, που τρώγονταν ανήμερα του Αγίου Βασιλείου, σε ορισμένες περιοχές εκτός από αλεύρι οι νοικοκυρές έβαζαν μέσα αλεσμένο ρεβίθι ή καλαμπόκι. Έβαζαν, επίσης, μέσα βασιλικό και μυρωδικά και πάνω του δημιουργούσαν διάφορα σχήματα και παραστάσεις, οι οποίες είχαν σχέση με την καθημερινότητα, όπως από την παραγωγή και τα χωράφια, την υγεία, τα ακίνητα και την οικογένεια. Μετά το ψήσιμό του ήταν έτοιμο να κοπεί την ώρα του φαγητού το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς. Χοιρινές τηγανιές, πηχτή και προβέντα.
Σε πείσμα των καιρών στη Σάμο, κυρίως στα χωριά και τουλάχιστον από τους γηραιότερους, πολλά έθιμα τηρούνται κατά γράμμα. Πολλές είναι ακόμη οι νοικοκυρές που φτιάχνουν τις παραμονές των Χριστουγέννων σπιτικούς κουραμπιέδες, μελομακάρονα, μπακλαβά με σουσάμι και καρύδι και "κατάδες". Οι γιαγιάδες, άλλωστε, τονίζουν ότι τα γλυκά θα γλυκάνουν το νεογέννητο Χριστό. Το πρωί των Χριστουγέννων μετά την εκκλησία συνηθίζεται να γίνονται οι χοιρινές τηγανιές συνοδευμένες με κρασάκι, καθώς και "πηχτή" η οποία έχει γίνει από την παραμονή. Η πηχτή είναι βρασμένο χοιρινό κρέας με μπόλικο λεμόνι, το οποίο αφήνουν να πήξει όλη τη νύχτα.
Οι γυναίκες κάνουν πυρετώδεις προετοιμασίες για το τραπέζι της Παραμονής, αλλά και της "προβέντας" που πρέπει να πάει στις πεθερές και στις κουμπάρες για την καλή χρονιά. Η προβέντα είναι ένα πιάτο με γλυκά που κρίνει πολλές φορές την νοικοκυροσύνη της Σαμιώτισσας, καθώς συνοδεύεται συνήθως και από τη βασιλόπιτα που έχουν φτιάξει.